H. A. Jamolxonov

dominantasi
  sanaladi. Chunonchi, 
yuz, bet, aft, bashara, turq 
(dominanta  - 
yuz
); 
nur, 
shu’la,  yog’du,  ziyo
  (dominanta  - 
nur
); 
yolg’iz,  yakka,  tanho
  (dominanta  –
  yolg’iz
) 
kabi.  Bulardan 
yuz
  (birinchi  qatorda), 
nur
  (ikkinchi  qatorda)  va 
yolg’iz
  (uchinchi 
qatorda) betaraf ma’nolidir; 
e)leksemalarning  turkumlik  semalari  bir  xil  bo’ladi,  bu  hol  sinonimlarning  bir 
so’z  turkumiga  birlashishini  taqozo  qiladi: 
bahor
  va 
ko’klam
  (ot), 
chiroyli
  va 
go’zal
 
(sifat), 
so’zlamoq
 va 
gapirmoq
 (fe’l) kabi.  

---

132 
 
Yuqoridagi  xususiyatlardan,  ayniqsa,  ifoda  semalarining  har  xilligidan  kelib 
chiqib, leksik sinonimlar quyidagi turlarga ajratiladi: 
1.
Ma’no sinonimlari
 (ideografik sinonimlar). Bunday sinonimlar ma’no qirralari 
bilan  farqlanadi.  Masalan,
  achchiqlanmoq,  g’azablanmoq,  qahrlanmoq
  leksemalari 
"g’azabi  kelmoq"  ma’nosi  bilan  bir  sinonimik  qatorga  birlashadi,  ammo  ularda  shu 
ma’noni  ifodalash  darajasi  bir  xil  emas,  u  "achchiqlanmoq"dan  "g’azablanmoq"qa, 
"g’azablanmoq"dan esa "qahrlanmoq"qa qarab kuchayib boradi.  
2.