H. A. Jamolxonov

103
 
Qarang: Головин Б.Н. Введение в языкознание. – М.: "Высшая школа", 1977, с.71. 
 
104
 
Головин Б.Н. Ko’rsatilgan asar, 73-б. 
 

---

116 
 
«predmetning bir turi» (leksik ma’no), 
kitob
 – «predmetning boshqa bir turi» (leksik 
ma’no), 
yozmoq
  -  «harakatning  bir  turi»  (leksik  ma’no), 
yurmoq
  -  «harakatning 
boshqa  bir  turi»  (leksik  ma’no).  Bu  ma’nolar  yuqorida  keltirilgan  har  bir 
leksemaning  o’zinikidir: 
kitob
  leksemasi  «daftar»ni, 
daftar 
leksemasi  «kitob»ni 
anglatmaydi;  shuningdek, 
yozmoq 
leksemasi  «yurmoq»ni, 
yurmo
q  leksemasi  esa 
«yozmoq»ni  ifodalamaydi.  Biroq 
daftar 
va 
kitob 
leksemalarining  ikkalasida 
«predmetlik»  semasi, 
yozmoq
  va 
yurmoq 
leksemalarining  ikkalasida  esa  «harakat» 
semasi  ham  borki,  ular 
daftar 
va 
kitob 
leksemalarini  ot  turkumiga, 
yozmoq
  va 
yurmoq
 leksemalarini esa fe’l turkumiga birlashtiradi. Har bir so’z turkumining ichki 
kategoriyalariga  xos  ma’nolar  –  otlarda  egalik,  kelishik,  birlik,  ko’plik;  fe’llardagi 
shaxs-son,  zamon,  mayl;  sifatlardagi  daraja  ham  turkumlik  semalariga  asoslanadi. 
Demak,  leksik  ma’noda  xususiylik,  individuallik,  grammatik  ma’noda  esa 
umumiylik 
ustun 
turadi. 
Bunday 
tafovutlanish 
leksemaning 
mazmun 
mundarijasidagi  leksik  ma’no  semalari  bilan  turkumlik  semalari  o’rtasidagi 
munosabatlardan kelib chiqadi. («Leksik ma’noning semantik tarkibi» bahsiga ham 
qarang.)