Guruh talabasi Usmonaliyev A’zamjon Laboratoriya ish№10. Mavzu: d triggerlari va ularning qo`llanilishi. Ishning maqsadi

611-19 guruh talabasi Usmonaliyev A’zamjon

Laboratoriya ish№ 10.

Mavzu: D triggerlari va ularning qo`llanilishi.
Ishning maqsadi: D trigger va ularning qo`llanilishini o`rganish.
Nazariy qisim

D-trigger (inglizcha Delay-tutilish) barcha triggerlarga xos bo'lgan kirishga ega: S (sozlash), R (qayta tiklash), C - sinxronizatsiya kiritish va D-kirish. D-trigger dinamik boshqariladigan trigger deb ham ataladi. D trigger ning ishlashi kichik farqlar bilan JK trigger ga o'xshaydi.

Triggerning xususiyati shundaki, D kirishida past potensial (mantiqiy 0) qo'llanganda va C kirishda impuls pasayganda, trigger nolga qaytariladi. Agar D kirish yuqori potensial bo'lsa (mantiq 1), u holda impulsning pasayishi bilan triger S kirishida bir o'rnatiladi.

Impuls pasayishi nima? Buni aniq, masalan, rasm yordamida tushuntirish yaxshiroqdir.

Eslatib o'tamiz, C kirishi sinxronizatsiya kirishi yoki boshqacha aytganda taktli kirishidir. Bu bitta umumiy sxema bo'yicha ko'plab individual mikrosxemalar ishini soddalashtirish uchun kerak.

Prinsipial sxemalarda D-trigger quyidagicha belgilanadi.

Sxemadagi rasm biroz boshqacha bo'lishi mumkin. Shunga qaramay, D-flip-flop belgisida har doim "D" yozuvining ko'rsatkichi mavjud.

KMOP texnologiyasidan foydalangan holda ishlab chiqarilgan K561 seriyali mantiqiy mikrosxemalar D-trigger to'plamlariga ega. Masalan, K561TM2 mikrosxemasi bitta paketda ikkita D- trigger ni o'z ichiga oladi. Va K561TM3 mikrosxemasining bir qismi sifatida allaqachon to'rtta D- trigger mavjud. Oddiy hisoblagichlarni va chastotalarni taqsimlovchi qurilmalarni qurish uchun ushbu mikrosxemalar ancha qulaydir.

K561TM2 mikrosxemasi (K176TM2, K564TM2) diagrammalarda shunday ko'rsatilgan. K561TM2 mikrosxemasining import qilingan analogi CD4013, HEF4013.

Ko'rib turganingizdek, ushbu mikrosxemada ikkita D-trigger mavjud. Ushbu mikrosxemaga quvvatni ulash uchun 14-kirish (bu pulus "+", VDD) va 7-kirish (bu minus "-", GND) ishlatiladi.

D-triggerdan chastotani ikkiga ajratuvchi qismni olish uchun teskari chiqishni D kirishiga ulash kifoya, ya'ni 2 va 5-chi kirishlar (12 va 9) ulanadi va impulslar C kirishiga beriladi.

Nazorat savollari

1. 
   D-trigerlar haqida tushuncha bering
   
2. 
   D -trigerning ishlash prinsipini tushuntirib bering
   
3. 
   D -Trigger prinsipial sxemasi keltiring
   
4. 
   4. D-trigerning avfzallik va kamchiliklari nimadan iborat?
   

Nazorat javoblari
1. D-trigger (inglizcha Delay-tutilish) barcha triggerlarga xos bo'lgan kirishga ega: S (sozlash), R (qayta tiklash), C - sinxronizatsiya kiritish va D-kirish. D-trigger dinamik boshqariladigan trigger deb ham ataladi.

2. D trigger ning ishlashi kichik farqlar bilan JK trigger ga o'xshaydi.

3.Prinsipial sxemalarda D-trigger quyidagicha belgilanadi.

4. Oddiy hisoblagichlarni va chastotalarni taqsimlovchi qurilmalarni qurish uchun ushbu mikrosxemalar ancha qulaydir.

Xulosa

Biz bu laboratoriya ishi orqali D trigger va ularning qo`llanilishini o`rgandik. Bu orqali juda kop kerakli bilimlarga ega boldik. Triggerning xususiyati shundaki, D kirishida past potensial (mantiqiy 0) qo'llanganda va C kirishda impuls pasayganda, trigger nolga qaytarilishini va agar D kirish yuqori potensial bo'lsa (mantiq 1), u holda impulsning pasayishi bilan triger S kirishida bir o'rnatilishini bilib oldik. KMOP texnologiyasidan foydalangan holda ishlab chiqarilgan K561 seriyali mantiqiy mikrosxemalar D-trigger to'plamlariga egaligini masalan, K561TM2 mikrosxemasi bitta paketda ikkita D- trigger ni o'z ichiga olar ekan. Va K561TM3 mikrosxemasining bir qismi sifatida allaqachon to'rtta D- trigger mavjudva oddiy hisoblagichlarni va chastotalarni taqsimlovchi qurilmalarni qurish uchun ushbu mikrosxemalar ancha qulay ekan.