Guruh talabasi To‘htasinov Otabek Laboratoriya ishi № Mavzu: Electronics Workbench dasturida sxemalar qurish. Raqamli texnika negiz elementlarini tadqiq etish. Va,Yoki, Inkor mantiqiy elementlarini tadqiq etish

A	B
A B
0	0	0
0	1	0
1	0	0
1	1	1

Raqamli hisoblash texnikasida asos elementlari bO’lib mantiqiy “VA”, “YoKI”, “INKOR” elementlari xizmat qiladi.

“VA” mantiqiy elementi.



X va Y kirishlarga bir vaqtda “1” signali berilsa (yahni ulagichlar bir vaqtda ulansa), Z chiqishda “1” signali hosil bo’ladi (yahni lampa yorishadi). Kirishlardan birortasiga yoki bir vaqtda ikkalasiga «0» signali berilsa (yahni ulagichlardan biri yoki bir vaqtda ikkalasi ulanmagan holda bo’lsa), chiqishda «0» signali hosil bo’ladi (yahni lampa o’chgan holda bo’ladi).
«VA» elementi mantiqiy funktsiya sifatida Z = X  Y , VAda Z = X*Y yoki Z = X _^ Y ko’rinishlardan birortasilf tasvirlanashi mumkin.
Mantiqiy elementlarni ishlab chiqarish texnologiyalarining bir qator turlari majud bO’lib, ularning har biri O’z yutuq va kamchiliklariga ega.
Masalan:
- unipolyar tranzistorlarga asoslangan texnologiyalar (n-MOP, r-MOP, K MOP);
- kristalda joylashgan elementlar zichligini yuqoriligi, kam quvvat talabligi, narxining arzonligi bilan xarakterlanadi, lekin tashqi tasirlarga O’ta tahsirchan, nisbatan tezkorligi past;
- bipolyar texnologiyadagi (DTL, TTL, TTLSH, ESL, I²L) elementlar O’ta tezkorligi va ishonchli ishlashi bilan xarakterlanadi, lekin elementlar zichligi kam va kO’p energiya talab qiladi, tan narxi qimmat;
- integral-injektsion texnologiyadagi (I²L) elementlar yuqoridagi ikki texnologiya orasidagi ko’rsatkichlarga ega.
«YoKI» sxemasi (mantiqiy qo’shish sxemasi) ikki va undan ortiq mantiqiy qiymatlarni qo’shishni (konhyunktsiyani) bajaradi. Demak “YoKI” sxemasining kirishi “VA” sxemasining kirishi singari kamida ikkita bo’ladi. Rasmda “YoKI” sxemasining shartli belgisi ko’rsatilgan (a-maxsusbelgi, b-to’g’ri to’rtburchak ko’rinishidagi belgi). Sxemaning Y chiqishi bilan A va B kirishlari orasidagi bog’lanishlarni Y = A B munosabat bilan ifodalanadi.

Sxemaning A va B kirishlarida 0 bo’lgandagina Y chiqishda 0 signalihosilbo’ladi. Qolgan hollarda sxemaning Y chiqishida har doim “1” hosil bo’ladi.
“YoKI”sxemasiningishjadvali