Guruh talabasi Murodov Humoyunning “Biokimyo va Molekulyar biologiya’’ fanidan tayyorlagan taqdimoti

151-20 guruh talabasi Murodov Humoyunning “Biokimyo va Molekulyar biologiya’’ fanidan tayyorlagan TAQDIMOTI

Mavzu:Translatsiya bosqichlari

Kirish

• Antibiotiklar bakteriyalarni qanday nobud qiladi, masalan, organizmga infeksiya tushganda? Turli xil antibiotiklar turli yoʻl bilan taʼsir qiladi, ammo ayrimlari bakteriya hujayralaridagi asosiy jarayonlarga taʼsir koʻrsatadi: yangi oqsil sintez qilish qobiliyatini yoʻqotadi.
• Molekulyar biologiya tili bilan aytganda, antibiotiklar translyatsiya jarayonini bloklaydi. Translyatsiya jarayonida hujayra iRNKdan maʼlumotlarni oʻqiydi va undagi maʼlumot hisobiga yangi oqsil sintezlaydi. Normal bakteriya hujayrasida translyatsiya xuddi odam organizmi hujayralaridagi singari doimiy ravishda sodir boʻlib turadi. Bu tiriklikning (bakteriyalar uchun ham) asosiy shartidir.
• Agar maʼlum turdagi antibiotik qabul qilinsa (masalan, eritromitsin), antibiotik molekulasi bakteriya hujayrasidagi asosiy jarayonlarni bloklaydi va ularni toʻxtatadi. Oqsil sintezlanmagani uchun bakteriya hujayrasi faoliyati toʻxtaydi va hattoki nobud boʻladi. Shu sababli antibiotiklar bilan davolanganda organizm bakteriyalardan tozalanadi.

Genetik kod

• Translyatsiya informatsion RNK (iRNK)dagi maʼlumotni polipeptid yoki aminokislotalar zanjiri sintezi uchun dekodlash va oʻqish jarayonlarini oʻz ichiga oladi. Koʻp jihatdan polipeptid shunchaki oqsilga oʻxshaydi (texnik jihatdan farqi shundaki, ayrim katta oqsillar bir nechta polipeptid zanjirlaridan iborat).

• iRNKda oqsil strukturasi toʻgʻrisidagi maʼlumot kodonlar deb nomlangan uchtalik nukleotidlar guruhi koʻrinishida boʻladi. Kodonlarning ayrim xususiyatlari:
• Aminokislotalar uchun 616161 turdagi kodonlar mavjud
• Uchta “stop” kodon polipeptid sintezi yakunlanganini belgilaydi
• AUG translyatsiya boshlanishi uchun zarur “start” kodoni hisoblanadi (metionin aminokislotasini kodlaydi)
• iRNK kodoni va aminokislota oʻrtasidagi bu bogʻliqlik genetik kod deb nomlanadi