Guruh talabasi Jo’raqulov Ortiqning O`zbekiston respublikasi axborot

 
Falsafa fanining bilimlar sohasi va muammolari. 
Falsafa fanining muammolari, o’z xususiyatlariga ko’ra, azaliy va yoki o’tkinchi bo’lishi mumkin. 
Azaliy muammolar insoniyat paydo bo’lgan davrdayoq vujudga kelgan bo’lib, toki odamzod mavjud 
ekan, yashayveradi. Chunki insoniyat taraqqiyotining har bir bosqichida ushbu muammolar yangidan 
kun tartibiga qo’yilaveradi. Ularni o’rganish jarayonida ilm- fan taraqqiy etib boradi. Olam va odam 
munosabatlari, dunyoning mavjudligi, borliqning voqeligi, undagi o’zaro aloqadorlik va taraqqiy etish, 
insoniyat hayotidagi adolat va haqiqat, yaxshilik va yomonlik, urush va tinchlik, umrning mazmuni, 
tabiat va jamiyat taraqqiyotining asosiy tamoyillari bilan bog’liq ko’pdan-ko’p masalalar falsafa va 
falsafiy bilim sohalarining azaliy muammolari sirasiga kiradi.
Falsafada olamning asosida nima yotadi, uni voqe etib turgan narsaning mohiyati nimadan iborat, 
degan masalalar nihoyatda uzoq tarixga ega. Qadimgi Yunoniston va Rimda bu masala «Substantsiya» 
tushunchasi va uning mazmunini qanday tushunilishiga qarab o’ziga xos ifodalangan. Substantsiya 
deganda olam va dunyodagi narsalarning mohiyati to’g’risidagi fikr tushunilgan. Yunoniston faylasufi 
va matematigi Pifagor hamma narsa sonlardan tashkil topgan degan bo’lsa, Aflotun substantsiya — 
g’oyalardir degan, Demokrit esa, olamning asosida atomlar (atom tushunchasi o’sha davrda bo’linmas 
zarracha ma’nosida ishlatilgan) yotadi deb tushuntirgan. Bu masalalarni qay tarzda hal qilinishiga qarab 
farqlanadigan falsafiy oqim va yo’nalishlar ham yo’q emas. Masalan, olamning asosida nima yotadi, 
uning mohiyati nimadan iborat degan masalada monizm, dualizm, plyuralizm, materializm va idealizm 
kabi qator falsafiy qarashlar shakllangan. 
__________________________________________________________________________________________
2-mavzu: Falsafiy tafakkur taraqqiyoti bosqichlari: 
Sharq falsafasi. 
2- topshiriq. Jadvalni to‘ldiring: Sharq va G‘arb falsafasining o‘ziga xos xususiyatlarini aniqlang. 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

314-20 guruh talabasi Jo’raqulov Ortiqning
 
__________________________________________________________________________________________
3-mavzu: Borliq – falsafa kategoriyasi. 
Mavzuni nazariy qismidan olingan bilimlar asosida jadvalni to‘ldiring. 
3 - topshiriq. Bоrliqning asosiy shakllariga izoh bering. 
Borliq . Atrofimizdagi odam, olam,tabiat, jamiyat, tafakkur, g'oyalar, o'y-xayollarimiz barchasi 
birdaymavjuddir, ular turli tarzda va shaidlarda namoyon bo'lib, hammasimayjudlik belgisi ostida 
umumlashib, borliq tushuncljasiga kiradi.
Bоrliqning asosiy shakllari : 
Tabiat borlig‘i---
Tabiat borlig'i odatdatabiatdagi narsalar (jismlar), jarayonlar, holatlar borlig'i 
sifatidatushuniladi. U ikkiga bo'linadi: azaliy tabiat borlig'i (yoki tabiiy tabiatborlig'i, u insondan ilgari 
va uning ishtirokisiz ham mavjud bo'lgan) vaodam mehnati bilan ishlab chiqarilgan narsalar borlig'i 
(«ikkinchi tabiat»borlig'i, ya'ni madaniyat). ikkinchi tabiat borlig'i esa, o'z navbatida,quyidagi 
ko'rinishlarda uchraydi:
Sotsial borliq--
ayrim odamning jamiyatdagi va tarix jarayonidagi borlig‘i hamda jamiyatning borlig‘i
Inson borlig‘i--
insonning narsalar dunyosidagi borlig‘i va maxsus insoniy borliqdan iborat: 
Ma’naviy borliq--
- individuallashgan va ob’ektivlashgan (individuallikdan tashqaridagi) ma’naviy 
borliqdan iborat: 
 
 
__________________________________________________________________________________________
 

---

314-20 guruh talabasi Jo’raqulov Ortiqning
4- topshiriq. Materiyaning asosiy atributlarini tahlil qiling.