Guruh talabasi ibrohimova mohinurning dexqonchilik va meloratsiya fanidan mustaqil ishisi fan o`qituvchisi: rahmonov ikrom mavzu: yerga ekin ekishdan oldin va keyin ishlov berish

Joriy tekislash. Asosiy (kapital) tekislangan uchastka sirtida vaqt o’tishi bilan yer haydash, sug’orish va boshqa dehqonchilik ishlari tasirida o’nqir- cho’nqirlar paydo bo’ladi. Tuproqqa ishlov berishda hosil bo’lgan mana shu past- balandliklarni yo’qotish- joriy tekislash deyiladi. Xo’jalikdagi uchastkalar yilda bir marta, albatta joriy tekislanishi lozim. Joriy tekislash xo’jalikning o’z kuchi va mashinalari bilan bajariladi. Har yili shudgordan so’ng yoki ekish oldidan egat va pushtalar, o’qariqlar, ayrim do’ngliklar tekislanadi. Tekislash ishlari ko’z bilan chamalab olib boriladi. Kichik xajmdagi tuproq ishlari bajariladi. Tekislashda yengil texnikadan va qo’l kuchidan foydalaniladi. Bunda ish hyech qanday loyixasiz, dalachilik brigadasining brigadiri yoki xo’jalik gidrotexnigi rahbarligida olib boriladi.

Ekish oldidan tuproqqa ishlov berish: Qatqaloqni yumshatib, tuproqda nam saqlash; yumshoq qatlam hosil qilish; urug’larning qiyg’os unib chiqishi uchun sharoit yaratish; begona o’tlarga qarshi kurash.

Yerni ekin ekishdan oldin ishlashni yer yetilmasdan oldin boshlab yuborish ham katta zarar keltiradi, chunki yog’ingarchilikdan keyin tuproqda qalin qatqaloq hosil bo’ladi, uning yuza qismi zichlashadi. Shuning uchun tuproqning yetilganligiga etibor berish, bahorda shudgorning 8-10 sm chuqurlikdagi tuprog’i yetilishi bilan yerni ishlay boshlash kerak. Respublikamizning turli tuproq-iqlim sharoitiga bu muddat taxminan qo’yidagi davrlarda to’g’ri keladi: Surxandaryo, Qashqadaryo va Buxoro viloyatlarida – fevral oyining birinchi yarmi yoki mart oyining birinchi besh kunligi; Farg’ona vodiysi (Andijon, Namangan va Farg’ona viloyatlarida) mart oyining birinchi yarmi; Sirdaryo, Jizzax, Toshkent va Samarqand viloyatlarida mart oyining ikkinchi yarmi; Xorazm va Qaraqalpog’iston respublikasida mart oyining uchinchi un kunligi yoki aprel oyining birinchi besh kunligi, bahor qanday kelishiga qarab bu muddatlar biroz o’zgarishi mumkin.

Yerni ekin ekish oldidan ishlash usullari shudgorning holatiga va yerga yaxob berish hamda tuproqning sho’rini yuvish muddatiga qarab belgilanadi. Yaxob berilmaydigan, sho’ri yuvilmaydigan yerlarni ekin ekishga tayyorlash uchun bir ikki marta boronalanadi, so’ngra mola bostiriladi. O’t bosgan yerlarda yumshatgichlar va kultivatorlardan foydalanilgani ma’qul. Bunda ularga keng o’tkir g’ozpanjalar o’rnatish kerak, chunki o’tlar yaxshiroq qirqiladi.