Guruh talabasi Abduvaliyeva Zilolaxonning Psixologiya tarixi fanidan

310-21-guruh talabasi
Abduvaliyeva Zilolaxonning
Psixologiya tarixi fanidan
mustaqil ishi
Reja:
1.Psixologiyada shaxs tushunchasi.
2.Shaxs tuzilishida biologik va ijtimoiy omillar
3.Zamonaviy psixologiya
Inson shaxsi, keng tarqalgan tasavvurlarga qarshi o‘laroq, 30-yoshga etgunicha o‘zgarmasdan qolmaydi. Misol keltiradigan bo‘lsak, Kaliforniya Universitetining bir guruh olimlari 130 mingdan ortiq odamlarning «Katta Beshlik» (vijdoniylik, murosaga kelish layoqati, nevrotizm va ekstravertlik) nomi bilan ma’lum shaxsiy sifatlarini tahlil qilganlar.
Inson dunyoga individ sifatida keladi. Individ deganda biz odamning
insonlik jinsiga mansubligini tushunamiz. Individga yangi tug„ilgan chaqaloq ham,
katta yoshdagilar ham, til va oddiy malakalarni egallay olmaydigan telbalar ham
kiradi. Lekin ulardan ijtimoiy munosabatlarga qatnashuvchi, jamiyatda ijtimoiy
taraqqiyotda faol ishtirok etuvchi odamgina shaxs deb ataladi.
Shaxsning uch asosiy belgisi bor:
1. Shaxsning ijtimoiyligi.
2. Ongi.
3. Oʼzini anglashi.
Individ sifatida dunyoga kelgan chaqaloq ijtimoiy munosabatlar tizimiga duch
keladi va ijtimoiy tajribalarni atrof-muhitdagi kishilar bilan boʼlgan munosabatlarda egallay boshlaydi. Unda narsa va hodisalarga, atrofdagi kishilarga boʼlgan munosabatlarda faollik paydo boʼladi.Ijtimoiy muhit bilan organizm orasidagi qarama-qarshiliklar jiddiylashadi va ularga moslashish, yengish jarayonida faollik kuchayadi. Faollik shaxsga xarakterli bo„lgan xulq-atvor motivlarida, amal-usullarida keyinchalik bolani tevarak-atrofdagi voqelikni oʼzgartirishga qaratilgan turli-tuman faoliyatlarida namoyon boʼladi.
Odamga taʼsir qilayotgan hamma tashqi taʼsirlar ijtimoiy shart-sharoitlar tizimi yoki faoliyatning ichki sharoitlari bilan oʼzgartiriladi va shaxs shakllana boshlaydi.Jamiyatdan tashqarida odam odam boʼlolmaydi va kishilar oʼrtasidagi ijtimoiy aloqa ularning amaliy faoliyatidagi, ijtimoiy ishlab chiqarish jarayonidagi munosabati bilan belgilanadi. Odam boshqa kishilarga munosabatda boʼlish tufayligina ongliroq boʼlib qoladi va uning psixik hayoti muayyan mazmunga ega boʼladi. Ana shu munosabatlar nechogʼli mazmundor va rang-barang boʼlsa, odamning psixik hayoti ham shunchalik mazmundor va rang-barang boʼladi.
Odam ijtimoiy zot boʼlganligidan unga o„zini anglash qobiliyati xosdir.
Ammo odam jamiyatning bir aʼzosi va olamning bir qismidir, shu sababli odam
tevarak-atrofidagi olamdan ajratsa ham, ayni vaqtda shu olam bilan
bog„langanligini anglaydi. Odam oʼz tevarak-atrofidagi olamdan oʼzini ajralgan
holda oʼzini «men» deb anglay olmaydi, chunki odam ongining, oʼzini
anglashining, «men»ining mazmuni oʼsha odam atrofidagi real-voqelik in‟ikosidir.
Inson shaxsining eng xarakterli tomonlaridan biri uning individualligidir. Individuallik shaxs xususiyatlarini boshqa bir kishida qaytarilmasligidir. Uning tarkibiga xarakter, temperament, qobiliyat, qiziqish kabilar kiradi. Ikkita bir-biriga xarakter, temperament, qobiliyat va boshqa xususiyatlari aynan oʼxshagan kishini topib boʼlmaydi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
1. Давлетшин М.Г., Тўйчиева С.М. Умумий психология Т.: ТДПУ, 2002,- 2026.
2. Каримова В.М. Психология. Т.: Шарқ, 2000. -2566.
3. Иванов П.И., Зуфарова М.Е. “Умумий психология” Т.: Ўзбекистан файласуфлари
миллий жамияти, 2008. -4806.
E'tiboringiz uchun raxmat.
Bajardi:ABDUVALIYEVA ZILOLAXON