Гуруҳ битирувчиси Тўлашева Зулхумор Абдулхамидовнанинг

I боб бўйича хулоса .....................................................................................
26
II БОБ	Хайкалтарошлик машғулотларини ташкил этиш ва ўтказишнинг шакл, метод ва воситалари .............................	28
2.1	Мактабгача таълим муассасаларида хайкалтарошлик машғулотларида пластик материаллардан шакл ҳосил қилиш малакаларини шакллантириш ......................................................__28'>......................................................	28
2.2	Мактабгача таълим муассасаларида ҳайкалтарошлик машғулотларини ўтказиш методикаси ........................................	36
II боб бўйича хулоса ...................................................................................		59
Хулоса ва тавсиялар ..................................................................................		60
Фойдаланилган адабиётлар рўйхати ......................................................		61

Кириш
Битирув малакавий иши мавзусининг долзарблиги. Мактабгача таълим муассасаси узлуксиз таълимнинг биринчи қадами бўлибгина қолмай, балки фаол, ижодкор ва маънавий жиҳатдан бой шахсни шакллантирувчи илк поғона ҳамдир. Ўзбекистон Республикаси Президенти Ш.М. Мирзиёевнинг 2017 йил 30 сентябрдаги “Мактабгача таълим тизими бошқарувини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги Фармони [1] ҳамда “Ўзбекистон Республикаси мактабгача таълим вазирлиги фаолиятини ташкил этиш тўғрисида” ги қарори [2] бунга яққол мисол бўла олади. Такидлаш жоизки, мактабгача таълим муассаса (МТМ)ларида таълим ва тарбия жараёнини юқори савияда ташкил этиш, тарбияланувчи болаларга таълимнинг кейинги босқичларида қийналмасдан муваффақиятга эришишларида имконият яратади. Таълим самарадорлигини таъминловчи асосий шарт-шароитлардан бири болаларнинг тасвирий фаолиятга нисбатан ижобий муносабатини рағбатлантириш ва турли-туман таълим воситаларидан фойдаланиш ҳисобланади. Бу воситалар ичида педагогик технологиянинг муҳим таркибий қисми ҳисобланган дидактик ўйинлар муҳим ўрин тутади. Шунингдек, дарс самарадорлигини таъминлашда турли таълим воситаларидан фойдаланиш, дарсларда муаммоли вазиятларни вужудга келтиришга хизмат қилувчи ва технологик характердаги дидактик ўйинларнинг имкониятлари беқиёсдир.
Мактабгача таълим муассасаларида олиб бориладиган ҳайкалтарошлик машғулотлари бола шахсини шаклланиши, онгли фаолият юритиш малакаларини ҳосил қилишда муҳим аҳамият касб этади. Чунки ҳайкалтарошлик машғулотларида энг фаол ишлатиладиган аъзоларимиз - қўл (бажарувчи) ва кўзимиз (кузатувчи, жараённи назорат қилувчи) ҳисобланади. Айнан бармоқ учларидаги сезги органлари бош миянинг нутқни шаклланишига таъсир этувчи марказ билан боғлиқ бўлганлиги учун ҳайкалтарошлик машғулотлари болаларда бадиий-эстетик мазмундаги билим ва амалий малакаларни шакллантирш билан бирга уларда нутқни яхши ривожланиши, фикрлаш, нафис дифференциал ҳаракатларни координация қилиш имкониятларини оширади. Қолаверса, болалар лой ёки пластилин каби пластик материаллардан шакл ясар экан, ҳосил бўлаётган ҳажмдор буюм пластикасидан эстетик завқ олади. Натижада боланинг бадиий қобилияти, интеллекти барқарор тарзда шаклланиб, ривожланиб боради. Таниқли педагог В.А.Сухомлинский ҳайкалтарошлик машғулотларини боладаги иқтидорни рўёбга чиқаришдаги аҳамиятига алоҳида эътибор қаратган ҳолда болаларнинг ижодий қобилиятлари ва иқтидорлари уларнинг бармоқлари учида эканлигини таъкидлаб ўтган.
Таълим тарихидан аёнки, тасвирий фаолият, хусусан ҳайкалтарошлик машғулотлари болаларда бадиий-эстетик дидни шакллантиради. Бу сифат уларнинг истиқболдаги ўқиш ва меҳнат фаолиятида муҳим аҳамият касб этади. Ҳайкалтарошлик машғулотлари болаларда кўрган, идрок қилган воқеа ва ҳодисаларни, кузатилган ва таҳлил этилган буюмларни ҳар томонлама тасаввур этиш имкониятини тақдим этади. Натижада, бола катта ёшида у қандай касб эгаси бўлишидан қатъи назар сифатлироқ, самаралироқ фаолият кўрсатади. Шунинг учун ҳам мактабгача таълим муассасалари ҳайкалтароликмашғулотларига алоҳида эътибор қаратиш нафақат болаларда бадиий-эстетик йўналишдаги қобилиятларни ривожлантириш, балки уларни мактаб таълимига тайёрлашнинг самарали воситаси сифатидаҳам эътиборлидир.