Gumanitar fanlar” kafedrasi “iqtisodiyot nazariyasi” fanidan

Вozorning ko`lami ishlab chiqarilgan mahsulot va xizmatlarning miqdoriga va ularning tovarlilik darajasiga to`g`ri proportsional bo`ladi.

Mahsulot va xizmatlar bozor uchun va o`zi uchun yaratiladi. Bular o`zi uchun qanchalik kam va bozor uchun qanchalik ko`p yaratilsa, bozor shunchalik keng bo`ladi. Shu sababli jami yaratilgan mahsulot bozor mahsulotidan farq qiladi. Bozor munosabati rivojlangan sari o`zi uchun ishlab chiqarish qisqaradi va bozor uchun ishlab chiqarish kengayadi.

Xulosalar:

Xulosa qilib aytganda, bozorning paydo bo'lishi va shakllanishi juda uzoq tarixiy rivojlanishning natijasidir.

Ilgari bozor savdo joyi bo'lgan. Insoniyatning rivojlanishi, ijtimoiy munosabatlar bilan bozorning xususiyatlari yaxshilandi va bugungi kunda bozor sotuvchi va xaridor o'rtasida iqtisodiy agentlarni, doimo rivojlanib borayotgan va o'zgarib borayotgan murakkab dinamik tizimni aks ettirish bilan bog'liq ijtimoiy munosabatlarning jamiyati hisoblanadi.

Uning eng umumiy shaklida bozor-tovarlarni ishlab chiqarish, tarqatish va tarqatish jarayonida, shuningdek, pul oqimida shakllanadigan iqtisodiy munosabatlar tizimi. Bozor tovar ishlab chiqarishni rivojlantirish bilan birga rivojlanib, nafaqat sanoat mahsulotlarini, balki mehnatning natijasi bo'lmagan mahsulotlarni ham o'z ichiga oladi.

Bozor strukturasi bozorning alohida elementlarining ichki tuzilishi. Ko'p mezonlar tasniflash uchun ishlatiladi.

Bozor uy xo'jaliklari, firmalar va hukumatdan iborat. Bozor mexanizmining barcha sub'ektlari bir vaqtning o'zida xaridor va sotuvchi sifatida muqobil yoki bir vaqtning o'zida harakat qilishlari mumkin.

Bozor mexanizmi o'z-o'zini boshqarish va o'z-o'zini rivojlantirish tizimi. Bozor sharoitida ko'plab iste'molchilar nima, qachon va qancha sotib olishni hal qilishadi. O'z navbatida, barcha ishlab chiqaruvchilar qaysi mahsulotni, qachon va qancha ishlab chiqarishni mustaqil ravishda hal qilishadi. Ham iste'molchi, ham ishlab chiqaruvchilar faqat o'z manfaatlari bilan boshqariladi. Biroq, ularning shaxsiy manfaatlarini ko'zlab, ular butun jamiyatning ehtiyojlarini xolisona qondirishadi.

Bozor oldida turgan vazifalar bilan belgilanadigan turli funktsiyalarni bajaradi va jamiyat hayotining barcha jihatlariga, shu jumladan, har bir insonga katta ta'sir ko'rsatadi. Lekin bozor xususiyatlari cheklangan. Davlat bozordagi kuchsiz jamiyatning ijtimoiy-iqtisodiy muammolarini hal qilish uchun mas'uldir. Ijtimoiy soha, davlat boshqaruvi va huquq-tartibot kabi bozordan tashqarida bo'lgan ijtimoiy hayot sohalarini boshqarish uchun emas, balki bozor mexanizmining ishini kuzatish uchun mo'ljallangan bo'lib, u o'z navbatida uchta asosiy savolga javob topish uchun mo'ljallangan.