Gumanistik psixologiyada shaxs

A.Maslou shaxs taraqqiyoti negizida yotadigan ehtiyojlarning ikki ko‘rinishini ajratib bergan: ularni qondirish mobaynida o‘z-o‘zidan yo‘qolib ketadigan «defitsitar» ehtiyojlar hamda qondirilishi ularni kuchaytiruvchi “o‘sishga doir” ehtiyojlar. Maslou fikriga ko‘ra, motivatsiyaning besh darajasi mavjud:fiziologik (oziqlanish, uxlash ehtiyjlari); himoyalanganlik ehtiyoji (uy-joyga ega bo‘lish, ish joyiga ehtiyoj); bir insonning boshqa bir insonga nisbatan ehtiyojini ifodalovchi mansublik ehtiyoji, masalan, oila qurishga; o‘zini-o‘zi baholash ehtiyoji (o‘zini hurmat qilish, o‘z g‘ururini saqlash); avtoaktualizatsiya ehtiyoji (ijod qilish, go‘zallikka intilish, to‘kis bo‘lish kabi metaehtiyojlar).

• A.Maslou shaxs taraqqiyoti negizida yotadigan ehtiyojlarning ikki ko‘rinishini ajratib bergan: ularni qondirish mobaynida o‘z-o‘zidan yo‘qolib ketadigan «defitsitar» ehtiyojlar hamda qondirilishi ularni kuchaytiruvchi “o‘sishga doir” ehtiyojlar. Maslou fikriga ko‘ra, motivatsiyaning besh darajasi mavjud:fiziologik (oziqlanish, uxlash ehtiyjlari); himoyalanganlik ehtiyoji (uy-joyga ega bo‘lish, ish joyiga ehtiyoj); bir insonning boshqa bir insonga nisbatan ehtiyojini ifodalovchi mansublik ehtiyoji, masalan, oila qurishga; o‘zini-o‘zi baholash ehtiyoji (o‘zini hurmat qilish, o‘z g‘ururini saqlash); avtoaktualizatsiya ehtiyoji (ijod qilish, go‘zallikka intilish, to‘kis bo‘lish kabi metaehtiyojlar).

Shaxsning gumanistik modelini konseptual “birliklari” sifatida quyidagilar ilgari suriladi:

• Shaxsning gumanistik modelini konseptual “birliklari” sifatida quyidagilar ilgari suriladi:
• «real Men» — “ayni dam va shu yerda”gi o‘y-fikrlar, tuyg‘ular, kechinmalar yig‘indisi
• «ideal Men» — inson o‘zining shaxsiy salohiyatini namoyon qilishi uchun zaruriy sanagan o‘y-fikrlar, tuyg‘ular, kechinmalar yig‘indisi. “Real Men” va “ideal Men” amorf (mavhum, noaniq) tushunchalar sirasiga taalluqli bo‘lsada, ularning kongruentiligini (o‘zaro muvofiqligini) o‘lchash imkoniyatlari mavjud. Kongruentlikning yuqoriligi “real Men” va “ideal Men” o‘rtasidagi nisbiy uyg‘unlik belgisidir (o‘ziga berilgan yuqori baho). Kongruentlikning quyi darajasi (o‘ziga berilgan past baho) xavotirlilik, depressiya alomatlari belgisidir.