Gulyamov saidahror saidahmedovich raqamli iqtisodiyotda blokcheyn texnologiyalari

shifrlash 
dasturlari
 
- 
o’z 
komp’yuteringizdagi 
ma’lumotlarni shifrlab qo’yishning bir necha xil usullari mavjud bo’lib, 
ularning ichidan foydalanuvchi uchun bilinmaydigan “shaffof” shifrlash 

---

392 
dasturlaridan 
foydalanish 
tavsiya 
etiladi. 
Bunday 
programmalar 
komp’uterning mantiqiy disklarini shifrlash uchun ishlatiladi. 
RSA (
Random Signature Algoritm
) - 
asimmetrik shifrlash algoritmi.
DSA algoritmi
- (
Digital Signature Algorithm
) - 
1981 yilda yaratigan 
bo’lib, electron raqamli imzo uchun AQSH standarti (
Digital Signature 
Standart
– DSS) sifatida ishlatiladi. 
Xesh
– 
istalgan uzunlikdagi ma’lumotlar massividan oldindan 
aniqlangan uzunlikdagi qandaydir qiymat olish uchun amalga oshiriladigan 
o’zgartirishdir 
ГОСТЗ 34.11-94
- 
Rossiyada qo’llaniladigan standart xesh-kattalikni 
aniqlash standarti 
(yoki xesh-funktsiya
) bo’lib, u 32 bayt kattalikda 
hisoblanadi. 
MDx (Message Digest)
– 
chet mamlakatlarda eng ko’p tarqalgan 
xeshlashtirish algoritmlari oilasi. Masalan, MD5 Microsoft Windows ning 
oxirgi versiyalarida foydalanuvchi parolini 16 baytli songa aylantirish uchun 
foydalaniladi. 
SHA-1 (Secure Hash Algorithm)
– 
kirish ma’lumotlarini 20 baytli 
xesh-miqdorga aylantirishning hisoblash algoritmi. Bu algoritm ham jahon 
miqyosida keng tarqalgan bo’lib, ko’pincha ma’lumotlarni himoyalashning 
tarmoq protokollarida ishlatiladi 
PKI