Gulyamov saidahror saidahmedovich raqamli iqtisodiyotda blokcheyn texnologiyalari

COINBASE
 – 
halqaro kriptivalyuta operatorlaridan biri bo’lib, uning servislari 
orasiga birkoinning mul’tiplatformali hamyoni va kriptovalyutalar almashinuv 
servisi kiradi. Uning shtab-kvartirasi Kaliforniyadagi San-Framtsiskodadir. 
Coinbasening foydalanuvchilari bitkoinni joriy bozor kursida, bank ko’chirmasi 
yordamida AQSH da va 18 ta Evrova davlatlarida sotishlari va sotib olishlari 
mumkin. Coinbase birkoinni saqlash, jo’natish va olish uchun electron hamyonlar 
taklif qiladi. Valyuta almashinuv hizmatlaridan foydalnish uchun mijozlar bank 
rekvizitlarini ko’rsatishlari va ikki bosqichli autentifikatsiyadan o’tishlari kerak 
bo’ladi. Hozirgi paytda Coinbase da 2,1 million foydalnuvchi va 2,5 million 
hamyonlar bor. Servis BTC kriptovalyutasi va fiat valyutalar bilan ishlay oladi. 
Interfeysi esa mul’titilli bo’lib, kontaktlari: Coinbase, Inc., a Delaware Corporation
Endi qanday qilib kriptovalyutalarni havfsiz sotib olish texnologiyasini qadam-
ba-qadam tahlil qilib chiqamiz va bu borada o’z fikrlarimizni bildiramiz. Xosirgi 
paytda pul kredit va moliya sohasida faoliyat yuritadigan insonlar bitkoin va 

---

317 
boshqa turdagi kriptovalyutalarni sotib olish jarayoni bilan qiziqadilar, ammo bu 
ish qanday amalga oshirilihi texnologiyasini juda yaxshi tushunmaydilar. Ularga 
yordam berish va ularni turli-tuman havf-hatar, yanglishish va moliyaviy 
yo’qotishlardan himoya qilish maqsadida ham ushbu bo’limni yoshishga bel 
bog’ladik. Ko’pchilik kriptovalyutalarni jahon miqyosidagi moliyaviy piramida, 
kapitalistik olamning tuzog’i, pul yuvishning zamonaviy usuli, uchchiga chiqqan 
moliyaviy firibgarlik deb hisoblashiga qaramasdan, dunyo miqyosida va 
respublikamizda ham uni sotib olmoqchi va shu orqali boyimoqchi bo’lganlar safi 
borgan sari kengaymoqda. Ammo shunga qaramasdan, kriptovalyutalar kursi 
o’garlik bilan o’sishda davom qilmoqda va unga Yangidan-Yangi investorlar, 
transmilliy korporatsiyalar va davlatlar ham tinimsiz ravishda tortilmoqda. 
Masalan, AQSH, Yaponiya, Xitoy, Venesuela, Belorusiya, Evropa hamjamiyati 
davlatlarida birjalar ishlab turibdi va bitkoinlarga oldi-sottilar yo’lga qo’yilgan. 
Rossiya va Qozog’stonda ham bu sohaga faol kirishish yo’llari va usullari aktiv 
muhokama etilmoqda. Chunki, 2010 yildan buyon bitkoin 50 tsentdan 20000 
AQSH dollaridacha bo’lgan qiymatga o’sdi. Efirium esa 2015 yildan beri 1,2 
dollardan 465 dollargacha kattalikka qimmatlashdi. Kimlardir buning oqibatida 
millioner va ba’zilar esa milliarder ham bo’lishdi. Bu sizga ham passiv (
kursning 
o’sishini kutib turasiz
) yoki aktiv (
kursda spekulyatsiya qilasiz
) investor bo’lib 
yaxshigina pul ishlab olish imkonini beradi. Kriptovalyutalarning bir salbiy tomoni 
ham bor – uni hech kim boshqarmaydi, shuning uchun uning kursi bir qancha 
sabablarga ko’ra tushub ketishi ham mumkin (
DDoS-hujum, katta oldi-sottilar, 
ba’zi davlatlarni undan tamoman voz kechishi, qonun bo’yicha taqiqlar va 
boshqalar
). Agar siz ham ommaviy kriptovalyutalar (
raqamli valyutalar
) olamiga 
kirishni va unda o’z omadingizni sinab ko’rmoqchi bo’lsangiz, quyida keltirilgan 
ko’rsatmalarga rioya qilishingiz maqsadga va aqlga muvofiq bo’lar edi. Demak, 
kriptovalyutalar olamida tezda boyib ketishingiz va xuddi shunday tarzda barcha 
pullaringizdan judo bo’lishingiz ham mumkin. Siz shunga tayyormisiz? Agar bu 
savolga “Ha” deb javob bersangiz, quyida keltirilgan maslahatlarni o’qing, aks 

---

318 
holda o’qimasangiz ham bo’ladi. Endi qanday qilib kriptovalyutalar olami bilan 
oshno bo’lish mumkinligini qadam-ba-qadam ko’rib chiqamiz: 
Kriptohamyon ochish. 
Bunda uch usuldan foydalanish mumkin: 

“
Dasturiy
” kriptohamyon ochish – masalan,