Guliston davlat universititeti Tabiiy fanlar fakulteti Biologiya yo’nalishi 10 21-gurux talabasi Yo’ldashev Jahongirmirzo ning Sitologiya Asoslari dan tayyorlagan slaydi

 Fotosintezningning bu xili fotoreduksiya deyiladi. Yashil yoki purpur oltingugurt bakteriyalari uchun F.ning umumiy formulasi quyidagicha boʻladi.

Gollandiyalik mikrobiolog K. B. Van Nil bakteriyalar va oʻsimliklar Fotosintezniini solishtirib, birlamchi Fotosintezning fotokimyoviy jarayoni suvning dissotsialanishidan iboratligini aniqladi. Fotosintezlovchi bakteriyalar (sianobakteriyalardan tashqari) H2S, N2, SN3 va boshqa qaytaruvchilarga muhtoj boʻlgani uchun kislorod ajratmaydi.

F.ning dastlabki jarayonlari xloroplastlar tilakoidlarida roʻy beradi; uglevodlar esa stromada sintezlanadi. Keyinchalik AQSH olimi D.I.Arnon xloroplastlar membranasini ajratib olib, uning stromasida NADFN va ADF ishtirokida SO2 assimilyatsiyasi roʻy berishini kuzatadi: SO2 +ADF + " [ S]uglevod qorongʻulikFotosintezlovchi bakteriyalar molekulyar kislorod ajratmaydi va kabul qilmaydi; ularning koʻpchiligi anaerob oziklanadi.

Turli xil organizmlardagi Fotosintez. jarayonining umumiy sxemasi quyidagicha:Bunda DN2 donor, A akseptor, AN2 fotosintez mahsuloti.

. Koʻkyashil suvoʻtlar sianobakteriyalar, qizil suvoʻtlar va ayrim dengiz kriptomonadalarida xlorofill va karotinoidlar bilan birga fikobilin pigmentlari ham bor. Ular xlorofill yutishi mumkin boʻlgan nurlar maksimumi oraligʻidagi nurlarni yutadi. Oʻsimliklarda Fotosintezda fikobilinlardan fitoxrom pigmenti ham qatnashadi.v

Fitoxrom, asosan, qizil va infraqizil nurlarni yutib, xlorofillga uzatadi.

Bunda elektron asosiy (S0) pogʻonadan birinchi singlet (S1) pogʻonaga oʻtadi. Bu jarayon juda kiska vaqt (10"9 sek) davom etadi.

 Fototosintezning yorugʻlik bosqichida xlorofill molekulasi tomonidan boshqa pigmentlar (xlorofill "", karotinoidlar, fikobilinlar) ishtirokida yorugʻlik energiyasi yutilib, bu energiya ADF va NADF birikmalarining kimyoviy yoruglik energiyasiga aylanadi. Xlorofill yorugʻlik energiyasini kvantlar yoki fotonlar holida yutadi. Yutilgan energiya taʼsirida xlorofilldagi elektronlar qoʻzgʻalgan holatga oʻtadi. 

 Fotokimyoviy jarayonlarda, asosan, birinchi singlet (S1) holatdagi elektronlar, ayrim xrllarda triplet (T1) holatdagi elektronlar ishtirok etadi. Shunday qilib, xlorofill molekulasi yutgan kvant energiya, asosan, F. reaksiyalari uchun sarf boʻladi va molekuladan yorugʻlik yoki issiklik energiyasi holida ajraladi. F. reaksiyalarida yorugʻlik energiyasining samaradorligi yutilgan kvant hisobiga ajralib chiqqan O2 yoki oʻzlashtirilgan SO2 miqdori bilan belgilanadi. 

 Yuksak oʻsimliklarda XP pigmentlari yashil a va xlorofillar karotinoidlarhamdadan iborat. XPdagi DNKlar yadro DNK sidan farq kiladi va koʻkyashil suvoʻtlar hamda bakteriyalar DNKsiga oʻxshaydi

Plastidalar yun. plastos — shakllangan avtotrof oʻsimliklar hujayrasining pigmentli organoidlari; organik moddalar sintezini amalga oshiradi. Yuksak aoʻsimliklarda 3 xil-ga: yashil xloroplastlar rangsiz leykoplastlar va rangli xromo-plastlar ga boʻlinadi.

 Fotosintez reaksiyalarida yorugʻlik energiyasining samaradorligi yutilgan kvant hisobiga ajralib chiqqan O2 yoki oʻzlashtirilgan SO2 miqdori bilan belgilanadi. F.da bir molekula SO2 toʻla oʻzlashtirilishi uchun 502 kJ energiya sarflanadi. Agar har bir kvant nur 171 kJ energiyaga ega boʻlishi hisobga olinadigan boʻlsa, u holda SO2+N2O—> [SN2O] + O2 jarayonining toʻla amalga oshishi uchun 700 nm uzunlikdagi 3 kvant nur zarur. 

xulosa:

O’simliklar avtarov organismlar bo’lgani uchun plastidalar ularni oziqlanish uchun ham zarur. Plastidalar gul va mevalarga ham rang beradi. O’simliklar fotosintez qilib o’zi uchun ozuvqa yig’adi.

etiboringiz uchun rahmat hurmaila 10_21-gurux talabasi kamoddinov eldorbrk

Foydalainlgan adabiyotlar:

• Umumiy biyologya
• Mavlonov biyologya
• Polevoy .v