Guliston davlat universiteti y. Tojiyev, M. Latipov «til tarixi»

Aniqlovchi. Qadimgi turkiy tilda, hozirgidek, aniqlovchilar, sifat, son, olmosh bilan ifodalanada: Silig qїz (KT) - chiroyli qiz.
Izohlovchi. Ot bilan otni aniqlash yodnomalarda keng qo’llanadi: Өgüm qatun (Kt) — onam Xotun.
Hol. Qadimgi turkiy tilda hol ot, son, ravishdosh, olmoshlar orqali ifodalanadi. Ancha tәmis (Kt) — shunday debdi.
Uyushiq bo’laklar. Qadimgi turkiy tilda gapning bosh bo’laklari qam, ikkinchi darajali bo’laklari ham uyushib kelishi mumkin. Bilgәsi, chabїsї bәn ok әrtim (To’n,7) — Allomasi, chovushi men o’zim edim.
Ajratilgan bo’laklar. Ajratilgan gap bo’laklari ifodalangan ma’noni ajratib, ta’kidlab ko’rsatish uchun stilistik vosita bo’lgan. Өgüm qatun.


Bog’lovchili konstruktsiyalar
Konstruktsiyalarning birinchi qismi ikkinchisiga boglovchi yoki bog’lovchi vazifasidagi vositalar: sifatdosh, ravishdosh, shart fe’li, kelishik formalari, nisbiy olmoshlar orqali bog’lanishi mumkin. SHuning uchun bu xil konstruktsiyalar hozirgi ergash gapli konstruktsiyalarga o’xshasa ham, mazmuni bog’lovchi va bog’lovchi vazifasidagi vositalarning o’ziga xosligiga ko’ ra, bunday konstruktsiyalardan farq qiladi.

1. 
   Sifatdosh orqali. 2. SHart fe’li orqali. 3.Nisbiy olmoshlar yordami bilan. 4. Ravishdosh orqali. 5. o’rin kelishigi bilan qo’llangan sifatdosh yoki sifatdoshdan keyin üchün ko’makchisi yordamida.
   

Ergash gapli qo’ shma gaplarning tiplari.
1. Maqsad ergash gapli konstruktsiya. Maqsad ergash gap konstruktsiyalarni tashkil etgan qismlarning biri ikkinchisidan anglashilgan mazmun nima maqsadda ro’y berishini ifodalaydi. Maqsad ergash gap bosh gapdan oldin keladi. Masalan: anї anyїtayin teb, sülәdim (Ung). Türk bodun yitmәzün tәyin yoluq ermәzün tәyin üzә tәңri tәr әrmish… (Ung).