Guliston davlat universiteti

Amaliy mashg’ulot. 

 

Mavzu:. Eski o’zbek yozuvida raqamlarning ifodalanishii 

             Ajratilgan vaqt -2 soat. 

                   Asosiy    savollar 

1.Arab raqamlarining  ifodalanishii.  . 

 2.  1 Arab raqamlarningning vazifasi.                                                                                

Dars  maqsadi:  Eski  o’zbek  yozuvida  raqamlarning  ifodalanishii  to’g’risida  talabalarda 

tushunchalar hosil qilish. 

            Identiv o’quv  maqsadlari: 

1 Arab raqamlarning ifodalanishii biladi . 

    2. Poygirning vazifasini tushunadi. 

       Ishni  bajarish  tartibi: 

 

1.  1  Arab  raqamlarning  yozuvda  ifadalanishini  tushuntirish  va  Poygir  bilan 

tanishtirish.. 

Hozirda  biz  qo’llayotgan  raqamlar  arab  raqamlari    deb  yuritilsada.ular  uzoq  asrlik 

taraqqiyot  mobaynida  shaklan  o’zgarishlarga  uchragan.  Eski  o’zbek  tili 

yodgorliklarida  sahifani  raqamlash-tartiblash  ikki  uslda  namoyon  bo’ladi:birinchisi 

raqamlar ,ikkinchisi –poygir orqali 

Eski o’zbek yozuvida raqamlar arab raqamlari bilan ifodalanadi:. 

                                Birliklar 

1-

۱

   2- 

۲

   3- 

۳ 

4 - 

۴

  5 - 

 

۵

 6 

- 

۶

  7- 

۷

 8

-  

۸

   9

- 

۹   

10 - 

١٠ 

 

                                 O’nliklar 

           

10

- 

١

٠   

20

-

۲

٠ 

30

-

۳

٠ 

40-

۴

٠ 

50-

۵

٠ 

60-

۶

٠

 70-

۷

٠

 80-

۸

٠ 

90-

۹

٠

 

                              

 

Yuzliklar 

100-

١

٠٠  

200-

۲

٠٠

300-

۳

٠٠

400-

۴

٠٠ 

500-

 

٠٠ 

600-

۶٠٠700-۷٠٠800-

۸

٠٠ 

900

-

۹

٠٠

 

 

                              Mingliklar 

1000-

١

٠٠٠  

2000-

۲

٠٠٠

3000 -

۳

٠٠٠

4000-

۴

٠٠٠ 

5000-

۵

٠٠٠ 

6000-

۶٠٠

٠

700-

7000-

۷٠٠٠

8000-

۸

٠٠٠

9000

-

۹

٠٠٠

 

  Yozma   yodgorliklardagi raqamlarning ayrimlari biz qo’llayotgan raqamlarga o’xshaydi.  

9

-   

۹   1-  ۱

         0  

٠ 

2.Yozma      yodgorliklardagi  sahifani  raqamlash  kam  uchraydi.Odatda  ,  sahifani  yuqorida  qayd 

etilgani dek poygir bilan beriladi. Ho’sh .poygir nima o’zi ? 

Poygir so’zining  lug’aviy ma’nosi qadam olmoq bo’lib, 

ﺎﭙ

    po- oyoq hamda   

ﻥﺗﻔﺮﮒ

 giriftan 

olmoq fe’lining hozirgi zamon nigizi o’zaro birikuvidan hosil bo’lgan.