Гулистон давлат университети

Таянч сўз ва иборалр: ишлаб чиқариш технологияси; ишлаб чиқариш кооперацияси, ишлаб чиқариш жараёни назорати, атроф муҳит муҳофазаси тизими, ишлаб чиқариш дастури, детерминант (норматив), статистик ва эмпирик (тажриба асосидаги) , жорий заҳира, мавсумий заҳиралар, айланма маблағлар.

Маҳсулотни ишлаб чиқариш режаси бизнес-режанинг муҳим бўлими бўлиб, одатда ишлаб чиқариш фаолияти билан шуғулланувчи корхона томонидан ишлаб чиқилади. Ушбу бўлимда корхонанинг ишлаб чиқариш стратегияси акс эттирилиб, ишлаб чиқариш жараёни технологик ва ташкилий нуқтаи назардан батафсил баён қилинади. Ишлаб чиқариш режасининг асосий вазифаси корхонанинг белгиланган муддатда керакли маҳсулотни керакли миқдорда ишлаб чиқариш имкониятларини асослаб беришдан иборат.

Ишлаб чиқариш режаси бўлими қуйидаги тузилмага эга бўлиши мумкин:

• 
  ишлаб чиқариш технологияси;
  
• 
  ишлаб чиқариш кооперацияси;
  
• 
  ишлаб чиқариш жараёни назорати;
  
• 
  атроф муҳит муҳофазаси тизими;
  
• 
  ишлаб чиқариш дастури;
  
• 
  ишлаб чиқариш режасининг ишлаб чиқариш қувватлари билан асосланиши;
  
• 
  ишлаб чиқариш режасининг ресурслар билан таъминланганлиги.
  
• 
  харажатлар башорати
  

Ноишлаб чиқариш фирмалари учун узоқ муддатли активлар ва айланма маблағларга бўлган талаб ва ҳаражатлар башорати «Молиявий режа» бўлимида аниқланади.
Ишлаб чиқариш режасининг таркибини схематик тарзда қуйидагича акс эттириш мумкин.

Тайёрлашнинг цех тамойили

Оммавий

8.1-расм. Ишлаб чиқаришни режалаштириш

Ишлаб чиқариш технологияси. Ушбу бўлимнинг муҳим ташкил этувчиларидан бири ишлаб чиқариш жараёнини баён этиш, таърифлашдир. Унда ишлаб чиқариш шакли (доналаб, сериялаб, оммавий), уни ташкил этиш услублари, ишлаб чиқариш цикли (даври) тузилмаси акс эттирилади⁴². Технологик жараён чизмасини ҳамда юк оқими чизмасини келтириш мумкин. Мавжуд технологияни қуйидаги йўналишлар бўйича бахоланади:

• 
  технологиянинг замонавий талабларга мос келиши:
  
• 
  ишлаб чиқариш жараёнининг автоматлашганлиги даражаси:
  
• 
  ишлаб чиқариш жараёнининг мослашувчанлиги, қайта созлашга сарфланадиган вақтни қисқартириш:
  
• 
  маҳсулот чиқаришни тезда қисқартириш ёки кўпайтириш имкониятлари.
  

Бизнес-режада кўзда тутилган технологияни такомиллаштириш ва ривожлантиришнинг асосий йўналишлари белгиланади. Уларни жадвал шаклида бериш мумкин (8.1-жадвал).
8.1-жадвал