Guliston Davlat Universiteti Tabiiy fanlar fakulteti D. O‘. Y va Q. I. T yo‘nalishi 21-20-guruh talabasi Abdullayev Yunusbekning Tuproqshunoslik va agrokimyo fanidan tayyorlagan slaydi. Mavzu: Kaliyli va murakkab o‘g‘itlar Reja

Kaliyli oʻgʻitlar sifatida tarkibida kaliyli tuzlar bor alyuminiy va sement sano-ati chiqindilari (potash) ham ishlatiladi. Sement changi va potash muhiti ish-qorli. Kul, ayniqsa, nordon tuproqpar uchun aʼlo darajadagi Kaliyli oʻgʻitlar hi-soblanadi, u tuproqning zararli kislotaliligini ham neytrallaydi. Goʻng oʻsimlik-lar uchun kaliy manbai, chunki unda 0,6% atrofida K2O boʻladi. Barcha q. x. ekinlari, ayniqsa, qumli va qumloqli tuproqlardagi ekinlar Kaliyli oʻgʻitlarga kuchli ehtiyoj sezadi. Kaliyli oʻgʻitlar, odatda, fosforli yoki azot va fosforli oʻgʻitlar bilan birga ishlatiladi. Gʻoʻza, kartoshka,sabzavot, qand lav-lagi, xashaki ildizmevalilar, makkajoʻxori, kuzgi gʻalla ekinlari va boshqa ekin-lar kaliyga talabchan. 1 ga maydondagi gʻoʻza har tonna hosili uchun yerdan 30—70 kg azot, 10—20 kg fosfor bilan birga 30 — 80 kg kaliyni oʻzlashtirishi aniqlangan. Kaliyli oʻgʻitlar meva,rezavor-meva, uzum, ildizmevalilar va bosh-qalar tarkibidagi qand miqdorini, kartoshkada kraxmalni, tolali ekinlarda tola mikdorini oshirib, sifatini yaxshilaydi, yem-xashak ekinlari tarkibidagi prote-inni koʻpaytiradi, kuzgi gʻalla ekinlari, dukkaklilar va daraxtlarning sovuqqa va qurgʻoqchilikka chidamini oshiradi. Quruq choʻl zonasida va sur tuproq yerlar-da Kaliyli oʻgʻitlar faqat sugʻorish paytida beriladi. Shoʻrtob tuproqlarda Kaliyli oʻgʻitlar ishlatilmaydi,ular tuproq shoʻrini kuchaytiradi.Yerga solinadigan Kaliy-li oʻgʻitlar meʼyori tuproqning harakatchan kaliy bilan qanchalik taʼminlangan-ligiga bogʻliq. Bunda azot, fosfor, kaliy (NPK) 1:0,7— 0,8:0,53 nisbatda olinadi. Kaliyli oʻgʻitlar yillik miqdorining 50% ini asosiy oʻgʻit sifatida kuzgi shudgorda, 50% ini esa vegetatsiya davrida berish tavsiya etiladi.

Kaliyli oʻgʻitlar sifatida tarkibida kaliyli tuzlar bor alyuminiy va sement sano-ati chiqindilari (potash) ham ishlatiladi. Sement changi va potash muhiti ish-qorli. Kul, ayniqsa, nordon tuproqpar uchun aʼlo darajadagi Kaliyli oʻgʻitlar hi-soblanadi, u tuproqning zararli kislotaliligini ham neytrallaydi. Goʻng oʻsimlik-lar uchun kaliy manbai, chunki unda 0,6% atrofida K2O boʻladi. Barcha q. x. ekinlari, ayniqsa, qumli va qumloqli tuproqlardagi ekinlar Kaliyli oʻgʻitlarga kuchli ehtiyoj sezadi. Kaliyli oʻgʻitlar, odatda, fosforli yoki azot va fosforli oʻgʻitlar bilan birga ishlatiladi. Gʻoʻza, kartoshka,sabzavot, qand lav-lagi, xashaki ildizmevalilar, makkajoʻxori, kuzgi gʻalla ekinlari va boshqa ekin-lar kaliyga talabchan. 1 ga maydondagi gʻoʻza har tonna hosili uchun yerdan 30—70 kg azot, 10—20 kg fosfor bilan birga 30 — 80 kg kaliyni oʻzlashtirishi aniqlangan. Kaliyli oʻgʻitlar meva,rezavor-meva, uzum, ildizmevalilar va bosh-qalar tarkibidagi qand miqdorini, kartoshkada kraxmalni, tolali ekinlarda tola mikdorini oshirib, sifatini yaxshilaydi, yem-xashak ekinlari tarkibidagi prote-inni koʻpaytiradi, kuzgi gʻalla ekinlari, dukkaklilar va daraxtlarning sovuqqa va qurgʻoqchilikka chidamini oshiradi. Quruq choʻl zonasida va sur tuproq yerlar-da Kaliyli oʻgʻitlar faqat sugʻorish paytida beriladi. Shoʻrtob tuproqlarda Kaliyli oʻgʻitlar ishlatilmaydi,ular tuproq shoʻrini kuchaytiradi.Yerga solinadigan Kaliy-li oʻgʻitlar meʼyori tuproqning harakatchan kaliy bilan qanchalik taʼminlangan-ligiga bogʻliq. Bunda azot, fosfor, kaliy (NPK) 1:0,7— 0,8:0,53 nisbatda olinadi. Kaliyli oʻgʻitlar yillik miqdorining 50% ini asosiy oʻgʻit sifatida kuzgi shudgorda, 50% ini esa vegetatsiya davrida berish tavsiya etiladi.