Guliston davlat universiteti «pedagogika va psixologiya»



Download 1,42 Mb.
Pdf ko'rish
bet40/57
Sana16.01.2022
Hajmi1,42 Mb.
#379058
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   57
Bog'liq
Guliston davlat universiteti «pedagogika va psixologiya»

                      

2. O’qituvchi muomalasining usullari. 

Muloqotni  2  qismga  bo’lish  mumkin:  ya’ni  muomala  va  hamkorlikdagi  harakatdan  tashkil  topadi.  Ilmiy  tadqiqotlar 

shuni ko’rsatadiki, o’qituvchilar doimo talabalar bilan emotsional – turg’un munosabatlarda bo’lganlari o’qishda, xulq-

atvorida nuqsonlarni osoyishtalik bilan teng va ishonch asosida hal etadi.  

Talabalar  bilan  qo’pol  muomalada  bo’lgan  o’qituvchilar  esa  talabalar  ishonchini  yo’qotadi.  Tilyog’lamalik,  o’zini 

ko’rsatish, ayditoriyadada  masxaratomuz qiliqlarni  shakllantirishga sharoit yaratadi. Bular o’quv-tarbiyaviy jarayonga 

ta’sir  ko’rsatadi.  Tadqiqotchilar  o’qituvchining  gurux  jamoasi  bilan  munosabatlarida  3  ta  uslub  mavjudligini 

ta’kidlaydi: 1. barqaror ijobiy (turg’un); 2. faolsiz  –  ijobiy; 3. barqaror (turg’un bo’lmagan) uslub. O’qituvchilarning 

talabalar  bilan  bo’ladigan  usullarini  A.A.Leontev  xulosalab,  beqaror  o’ta  salbiy  uslubda  bo’lganligi  o’zlariga  salbiy 

munosabatni yuzaga keltirishni ta’kidlaydi. Bunday o’qituvchi ta’lim tizimiga va jamiyatga ziyon keltiradi.  

Muomalada o’qituvchilarning ish usullari 3 xil bo’ladi: 

So’zsiz bo’ysunishga asoslangan uslub; 

Demokratik uslub; 

Ko’ngilchanlik uslubi. 

V.A.Kan-Kalik aloqa uslublarini tubandagilarga ajratib ko’rsatadi: 

hamkorlikdagi ijodiy faoliyat asosidagi uslubi; 

o’zlikni hush ko’rish asosida aloqa uslub; 

masofa asosida aloqa o’rnatish uslubi; 

do’qlash, qo’rqitish asosida aloqa o’rnatish usuli; 

hazil yoki o’yin asosida aloqa o’rnatish usuli. 

Sh.A.Amanashvili  do’stlik  asosida  aloqa  usuli  haqida  shunday  g’oyani  ifodalaydi  («Agar  bola  bizdan  uzoqlashsa, 

qanday qilib uni tarbiyalaymiz?»).  «Faqat  ma’naviyat  birlik  –  bundan boshqa  hech narsa  bu birlikni buzishi  mumkin 

emas».  «Baqirish  –  insoniy  munosabatlar  madaniyati  yo’qligini  yaqqol  ko’rinib  turgan  belgisidir.  O’qituvchining 

baqirishi bolani dovdiratib garang qilib qo’yadi» - degan edi Suxomlinskiy.  

O’zaro  hamkorlikda  pedagogik  ta’sir  ko’rsatishning  usullaridan  biri  ishontirishdir.  Ishontirish  –  shaxsning  bilimlar 

tizimiga,  dunyoqarashiga,  xulq-atvoriga,  hatti-harakatiga  ta’sir  eta  olish  va  uni  qisman  o’zgartirish  tushuniladi. 

Ishontirish haqiqiy va soxta turlarga bo’linadi. haqiqiy ishonch, e’tikod shaxsning hayot tarziga, uning ruhiy qiyofasiga, 

iroda  va  vijdoniga  ta’sir  etgani  uchun  ham  inson  uz  ishonchini,  e’tiqodini  himoya  qilib,  ba’zan  o’limga  ham  tayyor 

bo’ladi.  Masalan:  tarixdan  bilamizki,  xalq  qahramoni  oddiy  cho’pon  Shiroq,  o’z  elini  bosqinchilardan  saqlab  qolish 

uchun jonini fido qilgan.  

Soxta  ishonch  esa  o’zi  yashayotgan  muhitdan  atrofdagi  kishilarning  ta’sirida  to’plangan  salbiy  xulq-atvor,  tajribalar 

natijasida  shakllanadi.  Soxta  ishonch  va  e’tiqod  talabaning  atrofidagi  shaxslarning  noto’g’ri,  nopok  hayoti  natijasida 

quyidagi shakllardagi soxta ishonch paydo bo’ladi: halol mehnat bilan yashash ma’lumi qiyin kechadi. Shu bois ma’lum 

toifa shaxslar turli xil nopok yo’llar bilan turmush kechirishga harakat qiladilar. 

Ishonch  va  ishontirish  3  ta  tarkibiy  qismdan  iborat  bo’lib,  bular  talabaning  bilimlari,  his-tuygusi  va  xulq-atvorida 

namoyon bo’ladi: 


Download 1,42 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   57




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish