Guliston davlat universiteti pedagogika fakulteti pedagogika- psixologiya

shaxsning yo‘nalganligi
– qiziqishlari, ideallari va 
e’tiqodining majmui doimo uning xulq- atvori va faoliyatining asosiy determinanti 
bo‘lib qoladi. Biroq shaxs yo‘nalishida ko‘plab umumiylik bo‘lgan va maqsadlari 
bir-biriga to‘g‘ri keladigan ikki insonda ana shularga erishish uchun ular 
foydalanayotgan usullarda jiddiy farqlar bo‘lishi mumkin. Ana shu boshqachalik 
ortida shaxs xarakterining xususiyatlari turadi. Insonning xarakteridagi tipik 
holatlarda go‘yo uning xulq- atvori uchun tipik dasturning poydevori qo‘yilgan 
bo‘ladi.
SHunday qilib, xarakterning xususiyatlari muayyan undovchi, vaj - sabab 
bildiruvchi kuchga ega bo‘ladi, bu kuch ko‘pincha hatti-harakat usulini tanlash, ba’zi 
qiyinchiliklarni engish uchun zarur bo‘lgan vaqtlarda, stress holatlarida eng ko‘p 
darajada namoyon bo‘ladi.
3.
 
Xarakter tipologiyalari
bo’yicha tavsif. 
Xarakter shaxsning atigi bir tomoni bo‘lib ekstremal vaziyatda yoki 
shunchaki tanlash vaziyatida inson mavjud holatlardan ustun bo‘lishga, shu 
jumladan, xususan o‘z xarakteridan yuqori ko‘tarilishga ham qodirdir. Psixologiya 
fanida xarakter va qobiliyatning shakllanib borishi bevosita shaxsning yosh 
davrlariga bog‘liqdir.

---

106
Ma’lumki, har bir yosh davri o‘ziga xos belgiga ega bo‘lib, uning o‘rnini 
hech qanday yosh davri bosa olmaydi. Biroq turli shaxslarda yosh davrlari turlicha 
kechishi fan nuqtai nazaridan izohlangan.
Xarakter xususiyatlarining variantliligi ularning faqat sifat jihatidan 
rangbarangligi va o`ziga xosligida emas, balki miqdor jihatidan ig`odalanganligida 
ham namoyon bo`ladi.
154-rasm 
Xarakter xususiyatlarining miqdoriy ifodalanishi, 
ya’ni ayrim belgilarning haddan tashqari kuchli 
namoyon bo`lishi shaxs xulq-atvori me’yorining eng 
oxirgi marrasiga borib, patologik belgilar bilan 
chegaralanish holatida ko`zatiladi. Bu holat 
psixologiyada