Guliston davlat universiteti pedagogika fakulteti pedagogika- psixologiya

Psixologiya 
- 
o‘zi nima
?
degan savolga bir nechta psixologik ta’riflarni ko‘rish 
mumkin. Avvaliga psixik jarayonlarni o‘rgangan V.Vuntning fikricha, psixologiyaning 
asosiy vazifasi introspeksiya bo‘lib, u shaxsiy psixolog ya’ni emotsional holat va hissiy 
jarayonlarni o‘zi tahlil qilishidir.
1920 yillardan 1960 yilga qadar amerikalik psixolog J.B.Uotson 
introspeksiyani rad etib, psixologiyani xatti-harakati kuzatuvchi fan deb atadi.
Psixologlar 1960 yillarda bu fanni xulq va ruhiy jarayonlar haqidagi fan deb 
atashgan. Ruhiy jarayonlar ichki subektiv jarayon bo‘lib, buni hulqiga qarab aniqlaymiz – 
his qilish, anglash, tush ko‘rish. O‘y-xayol hislardir. Psixologiya fan sifatida kuzatuv 
asosida fikrlarni tahlil qilish va g‘oyalarga baho berishga intiladi - degan ilmiy fikrlar ham 
bo‘lgan.
Turli mazmundagi taassurotlar tufayli paydo bo’ladigan hissiy holatlar 
hayotimizning turli-tuman ko’rinishlaridirki, bularning hammasini psixologiya fani 
o’rganadi.
Psixologiyaning o‘z chegaralari bor. U sizga aniq va yakuniy javob bermaydi.
Masalan, Lev Tolstoyning quyidagi “Nima uchun yashayapman? Nimadir qilishim
shartmi? Hayotda kutib turgan o‘limga bo‘ysunmaslikdan maqsad bormi”,-degan 
savollarga har bir shaxs o‘zicha javb beradi. Biroq psixologiya sizga odamning
hissiyoti, o‘yi, xatti-harakatini yaxshiroq tushunishga yordam beradi.
4
 
Psixologiya tarixida psixikaning paydo bo’lishi haqida yana bir qancha turlituman 
fikrlar bor. Uzoq asrlar davomida psixika va uning paydo bo’lishi, taraqqiyoti 
masalalariga har xil nuqtai nazardan yondashib kelindi. 
 
Psixologiyani to’g’risidagi fan sifatida shakllanishida quyidagi 
4 asosiy 
bosqichni
 ajratish mumkin: 
1-rasm 
Psixologiya rivojlanishining asosiy bosqichlari