Guliston davlat universiteti kasbiy pedagogika fandan

Maxsus 
Kasbiy  vazifalarni  mustaqil  va  ijodiy  bajarishda  o‘zi  va  o‘zgalar  ishini 
obyektiv baholash. 
Kognitiv 
Muntazam  ravishda  o‘zining  kasbiy  mahoratini  oshirishga  tayyorgarlik, 
shaxsiy imkoniyat- larini dolzarblashtirish va amalga joriy etish, mustaqil 
ravishda  bilim,  ko‘nikma  va  malakalarni  o‘zlashtirish  qobiliyati,  o‘zini 
doimo rivojlantirishga intilishi va shu kabilar. 
 
Professionalizm  (kasbiy  yetuklik)ning  eng  yuqori  darajasi  kasbiy  mahorat  hisoblanib,  u 
kasbiy faoliyatning mohirlik cho‘qqilarini zabt etishni ko‘zda tutadi. 
Boshlang‘ich  (elementlar)  kasb-hunar  ta’limi  umumiy  o‘rta  ta’lim  maktablarida,  qisqa 
muddatli maxsus o‘quv kurslarida ma’lum tor ixtisoslikni egallashga imkon beradi. O‘rta maxsus, 
kasb-hunar ta’limi umumiy o‘rta ta’lim negizida o‘quvchilarning kasb-hunarga moyilligi, tanlagan 
kasbi bo‘yicha bir yoki bir necha ixtisoslikni egallashni ta’minlaydigan o‘qish muddati uch yillik 
ta’limdir. 
 Oliy kasb-hunar ta’limi - yuqori malakali mutaxassislarni ikki (bakalavriat va magistratura) 
bosqichda tayyorlaydi. 
Kasb-hunar  ta’limining  tarixan  vujudga  kelishi  va  rivojlanishi  quyidagi  omillar  bilan 
asoslanadi: 
- mehnat sohalarining bo‘linishi, jismoniy va aqliy kasblar sonining ortishi; 
-urbanizasiya, ya’ni jamiyat rivojlanishida shaharlar rolining oshishi; 
-fan-texnika  taraqqiyoti  va  ilg‘or  ishlab  chiqarish  texnologiyalarining  yaratilishi  hamda 
tezkorlik bilan amaliyotga joriy etilishi kabilar. 
Ijtimoiy  institut  sifatida  kasb-hunar  ta’limi  tizimi  quyidagi  uch  asosiy    vazifani  bajaradi, 
bular:  ta’limiy  (ta’lim,  tarbiya  berish,  shaxsni  rivojlantirish),  iqtisodiy  (mehnat  bozorida 
raqobatlasha  oladigan  kichik  mutaxassis  kadrlar  tayyorlash)  va  ijtimoiy-madaniy  (ijtimoiy  faol, 
mustaqil  holda  izlanuvchan  faoliyat  ko‘rsatuvchi  ma’naviy  yetuk  shaxsni  shakllantirish).  Bu 
vazifalar  kasb-hunar  ta’limining  rivojlanish  tarixida  minglab  yillar  davomida  shakllangan.  Sharq 

---

 
17 
pedagogik  tafakkuri  antologiyasi,  Markaziy  Osiyo  xalqlari  madaniyati  va  xalq  hunarmandchiligi 
tarixiga oid manbalar tahlili bunga misol bo‘la oladi. 
Bu haqda  X.X. Tllashev, A. Ismoilov,  M.M.  Hayrullayev, I. Xusanxo‘jayev,  N. Boboyev, 
B.G. G‘ofurov A.X. Qosimjonov, M.X. Xursandov, X.F. Rashidov,  D.A. Zohidova, X. Homidiy 
va ko‘plab shu kabilar vatandosh olimlar tomonidan nashr ettirilgan ishlarda muhim ma’lumotlar 
keltirilgan.Shu  o‘rinda  Rossiyada  tashkil  etilgan  dastlabki  ta’lim  muassasalari  qatoriga  Pyotr  I 
tomonidan  tashkil  etilgan  navigasiya  maktabi,  artilleriya  maktabi  (1712),  harbiy  feldsherlik 
maktabi  (1754),  san’at  bilim  yurti  (1783),  o‘qituvchilar  seminariyasi  (1786)  kabilarni  ko‘rsatish 
mumkinligi rus pedagog olimi V.D. Purin tomonidan ta’kidlangan. 
Shunday  qilib,  XIX  asrning  o‘rtalariga  kelib,  bir  qancha  rivojlangan  mamlakatlarda 
ta’limning  mumtoz  (klassik)  umumiy  va  oliy  turiga  qo‘shimcha  yangi  yo‘nalishini  shakllantirish 
muammosi kelib chiqdi. Y.A. Komenskiy, Djon Lokk, J.J. Russo va D. Didro kabilar ham maktab 
o‘quv  rejalariga  amaliy  bilimlarni  kiritish  zaruriyatini  ko‘rsatib  o‘tganlar  zero,  hozirgi  paytda 
kasb-hunar ta’limi global, umumjahon xarakterga ega bo‘lgan hodisa sifatida e’tirof etilmoqda.  
Shuningdek, yaxlit kasb-hunar ta’limi tizimining paydo bo‘lish tarixi  
mehnat  qurollari  ishlab  chiqishga  tirikchilik  buyumlari,  talablarini  ortib  borishi  bilan 
bog‘liq.