Guliston davlat universiteti filologiya fakulteti

Muhokama uchun savollar
3.1.1Bosh gapdagi biror bo’lakni izohlovchi ergash gaplar qaysilar?
3..2.1. Ega ergash gapning talqini .
3.2.2. Kesim ergash gapning grammatik xususiyatlari.
3 .2.3. Aniqlovchi ergash gapning izohi.
3.2.4. To’ldiruvchi ergash gapning sementik-sintaktik xususiyatlari.
3.2.5. Aniqlovchi ergash gapning o’lchov-daraja ergash gapga o’xshash va farqli tomonlari.
5-M a s a l a: Hol ergash gaplar va ularning turlari. O’rin, payt, ravish, o’lchov –daraja chog’ishgirma-o’xshatish ergash gapli qo’shma gaplar.
O’rin ergash gap.
Bosh gapdagi ish-harakat, voqea hodsianing yuzaga kelish yoki yo’nalish o’rnini bildiruvchi eragsh gaplar o’rin ergash gap hisoblanadi. Ko’z kaerda bo’lsa, mehr ham o’sha erda .
O’rin ergash gap bosh gapga shart mayli ,buyruk mayli formasidagi fe’llar, ekan to’liqsiz fe’li orqali bog’lanadi.Bo’lardan tashqari ergash va bosh gap tartibidagi qaerda, qaerga, qaerdan, u erda ,shu erda, o’sha erda so’zlari ham ularni bog’lashda ishtirok etadi. Gulsum qaera o’ynasa, Holmurodning ko’zi ham o’sha erda edi.
O’rin ergash gap ko’pincha bosh gapning oldida keladi. O’rin ergash gap va bosh gap tarkibidagi nisbiy so’zlar ularni ana shunday tartibda o’rinlashishini talab qiladi. Katta arava qayoqqa yursa, kichik arava ham shu yoqqa yuradi.

Jadval 46 O’rin ergash gap

Mazmuni	Biriktiruvchi vositalar	O’rni	Misollar
Bosh gapdagi harakat- ning yuzaga kelish, boshlanish yoki yo’nalish o’rnini bildiradi.	Sa (qaerdan, qayga, qaerga,qaerda, shu erda, o’sha erda, shunda, shu erga, shu erdan, u erda) Mang Masin Ekan	Oldin	Gulsum qaerda o’ynasa, Holmurodning ko’zi ham o’sha erda. Vatanimizning qaeriga bormang, u erda elaektr chirioqlari nur sochib turibdi. (Oydin)