Guliston davlat universiteti filologiya fakulteti

Takrorlash va mavzuni o`zlashtirilganini tekshirish uchun savollar:

1.Nutqdagi tovush o‘zgarishlari nima? Nima uchun nutqda tovush o‘zgarishi

ro‘y beradi?
2.Tovush o‘zgarishlarining qanday turlarini bilasiz?
3.Kombinator o‘zgarish nima? Uning qanday turlari bor?
4.Assimilyatsiya nima va uning qanday ko‘rinishlarini bilasiz?
5.Dissimilyatsiya nima?
6. Metateza haqida nimalarni bilasiz?
7.Pozitsion o‘zgarishlar deganda nimani tushunasiz?
8.Tasnif va tavsif qanday farqlanadi?
9.Labial undoshlardan qaysilarining qanday fonetik pozitsiyada asosiy bo’lmagan ottenkalari qatnashadi?
10.Portlovchi tovushlarning qaysilari intervokal holatda sirg’aluvchiga o’tadi?
11.Jarangli undoshlarning qaysilari qanday pozitsiyada jarangsizlashadi?
12.Lab-lab "v" va lab-tish "v" qanday farqlanadi?
13.Qanday pozitsiyada lab-tish "f" ning lab-lab ottenkasi shakllanadi? Bu hodisa tilshunoslikda nima deb ataladi?
14.Qanday so’zlar oxiridagi "t" talaffuz etilmaydi?
15.Qanday holatlarda "l" undoshi tushib qolishi mumkin?
16.Qanday pozitsiyada til oldi "n" lab-lab "m" ga o’tadi? Sababi?
17.J va j undoshlari qanday farqlanadi? qanday pozitsiyalarda bu fonemalarning allofonlari yuzaga keladi?
18.Qanday holatda "ch"ning "sh"ga o’tishi uchraydi? Bu hodisa nima deb ataladi?
19.Sayoz til orqa "k", "g" undoshlari qanday pozitsiyada o’zgaradi? Chuqur til orqa undoshlari-chi?
20."H" undoshi talaffuzida qanday o’zgarishlar kuzatiladi?
21."Ts" undoshining qaysi jihatlari o’zbek tilshunosligida munozaraga sabab bo’lmoqda?
21.Divergent nima?

6-MAVZU: GRAFIKA

Mavzu rejasi:

1. Grafika haqida umumiy ma’lumot
2. Til va yozuv.
3. Kirill grafikasi asosidagi o‘zbek yozuvi.
4. Lotin alifbosi asosidagi o‘zbek yozuvi.
1-masala bayoni
Tilshunoslik lug‘atlarida grafika tushunchasiga ikki xil ta’rif berishadi:
“1. Grafika (yun. graphike - yozma). 1. Nutq tovushlarini yozib ifodalash vositalarining muayyan tizimi. 2. Tilshunoslikning alifbodagi harflar tarkibini, shaklini, harf va nutq tovushlari orasidagi munosabatni belgilash bilan shug‘ullanuvchi amaliy sohasi”¹.