Guliston davlat universiteti biologiya kafedrasi rivojlanish biologiyasi fanidan

Ishni bajarish tartibi: 
1-tajriba.
Tovuq embrionida óq organlarning hosil bólishi. Preparatda 
gastrulyatsiya jarayonidan sóng óq organlarning shakllanish bosqichi boshlanadi. 
Preparatga kichik obyektiv ostida qaralganda sirtqi tomonda kóp qavatli 
hujayralardan tuzilgan ektoderma va eng ichki tomonda esa yupqa entoderma- ichak 
entodermasi joylashganligi kózga tashlanadi. 
Embrionning kóndalang kesimida nerv naycha, xorda, somit, segment oyoqlar, 
splanxnotomning parietal va vistseral varaqlarining tuzilishi va ózaro joylashuvini 
órganish oson. 
Ektoderma ostida ovalsimon shaklga ega bólgan bir necha qavat hujayralardan 
tuzilgan kattagina nerv nayi yotadi. Buning tagida esa kichik, shakli yumaloq xorda 
yotganligini kórish mumkin. 
Xorda va nerv naychaning ikki yon tomonlarida juda kóp shakli notóg‘ri 
hujayralardan hosil bólgan mezoderma joylashadi. Mezoderma rivojlanishi natijasida 
somitlardan segment oyoqchalar ajraladi. Segmert oyoqchalardan- splanxnotom 
yaproqchalari hosil bóladi. Splanxnotom yaproqchalaridan ektoderma tomon- 
splanxnotomning pariyetal varag‘i, entoderma tomon esa splanxnotomning vistseral 
varag‘i yónaladi. 
Splanxnotom vistseral varag‘ining oxirgi qismi bilan entoderma orasida yassi 
hujayralar bilan óralgan bóshliqlar kórinadi, bular qon tomir (aorta yoyining) 
boshlang‘ich davri hisoblanadi. Chetroqda esa amnion burmalarini kórish mumkin. 
Preparatning eng chekka qismlarida qon orolchalari- sariq xaltacha kózga tashlanadi. 
Topshiriq: Óq organlarning hosil bólish xillari sxemasini albomga chizish. 
 
Nazorat uchun savollar: 
1.Tóqima va organlarning taraqqyoti qaysi bosqichda boshlanadi? 
2. Mezenxima qavatidan qaysi tóqimalar rivojlanadi? 
3. Nerv nayining tuzilishi va joylashishi. 
4. Mezoderma varag‘ining joylashish órni. 
5. Qon orolchalari- sariq xaltacha qayerda joylashgan?