Guliston davlat universiteti b. A. Xasanov, A. A. Xashimov, A. B. Muxametov, A. A. Abduvohidov buxgalteriya hisobi

Komitentda komissiya shartnomasi bo’yicha hisob-kitoblarni hisobga olishni ko’rib chiqamiz. Jo’natilgan mahsulotlar haqiqiy ishlab chiqarish tannarxi va mahsulotlarni jo’natish bilan bog’liq xarajatlardan tarkib topgan qiymat bilan 2830 “Komissiyaga berilgan tayyor mahsulotlar” hisobvarag’ida hisobga olinadi.
Komissiya shartnomasi bo’yicha bergan mahsuloti uchun komitent, komissionerdan mahsulotni xaridorga sotish bo’yicha xabarnoma kelib tushmaguncha, hisobvaraq-faktura yozmaydi.
Komissioner, mahsulot realizatsiyasining hisobot davri tugagan paytdan e’tiboran uch kun ichida, unga tegishli bo’lgan mol-mulkni sotish sanasi to’g’risida komitentga xabar berishi shart.
Shu bilan birga, komissioner komitentga amalga oshirilgan operatsiyalar bo’yicha barcha birlamchi hujjatlarni taqdim etishi shart. Shu ma’lumotlarga ko’ra, mahsulotning xaridoridan olingan daromad miqdori belgilanadi.
Komissiya shartnomasi bo’yicha mahsulot sotgan komitent sotish daftarida komissionerga berilgan hisobvaraq-fakturani ro’yxatga oladi, unda komissioner tomonidan xaridorga berilgan hisobvaraq-fakturaning ko’rsatkichlari aks ettiriladi.
Komissiya shartnomasi bo’yicha mahsulot sotish bo’yicha namunaviy xo’jalik operatsiyalarini tashkilot-komitent hisobida ko’rib chiqamiz:
1) Komissiya shartnomasi bo’yicha komissionerga sotish uchun jo’natilgan mahsulot:
D 2830 “Komissiyaga berilgan tayyor mahsulotlar”
K 2810 “Ombordagi tayyor mahsulotlar”.
2) Komissionerga mukofot hisob qilindi (QQS siz):
D 9410 “Sotish xarajatlari”
K 6990 “Boshqa majburiyatlar”.
3) Komission mukofotdan QQS hisoblandi:
D 4410 “Byudjetga soliqlar va boshqa majburiy to’lovlar bo’yicha bo’nak to’lovlari (turlari bo’yicha)”
K 6990 “Boshqa majburiyatlar”.
4) Komissionerdan sotish xabarnomasi kelgandan so’ng sotishdan tushum (daromad) aks ettirildi:
D 4010 “Xaridorlar va buyurtmachilardan olinadigan hisobvaraqlar”
K 9010 “Tayyor mahsulotlarni sotishdan daromadlar”.
5) Komissiya shartnomasi bilan berilgan mahsulotni haqiqiy tannarxi hisobdan chiqarildi:
D 9110 “Sotilgan tayyor mahsulotlarning tannarxi”
K 2830 “Komissiyaga berilgan tayyor mahsulotlar”.
6) Sotilgan tayyor mahsulot tushumidan QQS summasi hisoblandi:
D 4010 “Xaridorlar va buyurtmachilardan olinadigan hisobvaraqlar”
K 6410 “Byudjetga to’lovlar bo’yicha qarz (turlari bo’yicha)”.
7) Hisobot davri oxirida hisobvaraq 9010 “Tayyor mahsulotlarni sotishdan daromadlar” yopiladi:
D 9010 “Tayyor mahsulotlarni sotishdan daromadlar”
K 9910 “Yakuniy moliyaviy natija”.
8) Hisobot davri oxirida hisobvaraq 9110 “Sotilgan tayyor mahsulotlarning tannarxi” yopiladi:
D 9910 “Yakuniy moliyaviy natija”
K 9110 “Sotilgan tayyor mahsulotlarning tannarxi”.
9) Hisobot davri oxirida moliyaviy natija (foyda) aniqlandi:
D 9910 “Yakuniy moliyaviy natija”
K 8710 “Hisobot davrining taqsimlanmagan foydasi (qoplanmagan zarari)”.
10) Hisobot davri oxirida moliyaviy natija (zarar) aniqlandi:
D 8710 “Hisobot davrining taqsimlanmagan foydasi (qoplanmagan zarari)”
K 9910 “Yakuniy moliyaviy natija”.
11) Komissionerdan jo’natilgan mahsulot uchun sotish tushumi qabul qilindi (QQS bilan birga):
D 5110 “Hisob-kitob hisobvarag’i”
K 4010 “Xaridorlar va buyurtmachilardan olinadigan hisobvaraqlar”.
12) Komisioner xizmati uchun pul o’tkazildi (QQS bilan birga):
D 6990 “Boshqa mujburiyatlar”
K 5110 “Hisob-kitob hisobvarag’i”.
13) Komission mukofotidan hisoblangan QQS summasi hisobga olindi:
D 6410 “Byudjetga to’lovlar bo’yicha qarz (turlari bo’yicha)”
K 4410 “Byudjetga soliqlar va boshqa majburiy to’lovlar bo’yicha bo’nak to’lovlari (turlari bo’yicha)”.