Guliston davlat universiteti b. A. Xasanov, A. A. Xashimov, A. B. Muxametov, A. A. Abduvohidov buxgalteriya hisobi

I_p = K_o * p * F_p
bu erda,
I_p – investitsiyalashning kelishilgan davri uchun foiz stavkasi;
K_o – qo’yilmaning dastlabki summasi;
p – investitsiyalash davomiyligi (har bir foiz to’lovi amalga oshiriladigan davrlar miqdori bilan ifodalangan);
F_p – o’nli kasr bilan ifoda etilgan, foydalaniladigan foiz stavkasi.
Ushbu holatda qo’yilmaning kelgusi qiymati (K_q) foiz summasini hisobga olgan holda quyidagi formula orqali aniqlanadi:
K_q = K_o + I_p = K_o (1 + n * F_n)
1-misol. Quyida berilgan shartlar orqali bir yil uchun foiz summasini aniqlash zarur. Qo’yilmaning dastlabki summasi 500 000 000 so’m. Har chorakda to’lanadigan foiz stavkasi - 10%. Bu miqdorlarni formulaga qo’yib chiqib foiz summasini aniqlaymiz:
I_n = 500 000 000 • 4 • 0,1 = 200 000 000 so’m
Qavs ichidagi ko’rsatkichlar (1 + n * F_n) oddiy foizlar summasini ortib borishi koeffitsienti deyiladi. Bu koeffitsient doim bir birlikdan katta bo’ladi.
Pul mablag’i qiymatini diskontlash jarayonida oddiy foiz summasini hisob-kitob qilishda quyidagi formuladan foydalanish mumkin:
1
D = K_b – K_o ---------------------
1 + n * F_n
2-misol. Quyidagi shartlar asosida bir yil uchun oddiy foiz bo’yicha diskont summasini aniqlash lozim. Qo’yilmaning yakuniy summasi 800 000 000 so’m miqdorida belgilangan. Har chorakda to’lanadigan diskont stavkasi 10%ni tashkil etadi.
Bu ko’rsatkichlarni diskont summasini hisoblash formulasiga qo’yib chiqsak, quyidagi natijani olamiz:
1
D = 800 000 000 – 800 000 000 --------------------- = 228 571 429
1 + 4 * 0,1
Demak, bir yildan so’ng 800 000 000 so’m olish uchun zarur bo’lgan investitsiya xarajatlarining haqiqiy qiymati quyidagicha bo’lishi lozim: