Gruntlarning tabiati

Gruntlarning tasniflanishi

Gruntlarni ayrim tabaqalarga ajratish uchun ularni sinflarga bo‘lish kerak. Gruntlarning tasniflanishi ЎзРСТ 25100 – 95 asosida bajariladi. Undagi ko‘rsatmalarga muvofiq gruntlar tashkil etuvchi donalarning va zarrachalarning o‘lchamlari kattaliklariga va belgilangan kattalikdagi zarrachalarning miqdoriga qarab tiplarga tasniflanadi.

Gruntlarning granulometrik tarkibiga qarab ko‘p jinsligi quyidagicha aniqlanadi:

Ko‘p jinslilik darajasi bilan baholanadi, bu yerda d₆₀ shunday diametrki, grunt tarkibidagi 60 % zarrachalar (og‘irlik bo‘yicha) o‘lchami shu diametrdan kichikdir. D₁₀ – bu shunday diametrki, grunt tarkibidan 10% zarrachalar (og‘irlik bo‘yicha) o‘lchami shu diametrdan kichikdir. K qancha kam bo‘lsa, grunt bir jinslilikka yaqin bo‘ladi.

Agar C_u > 3 bo‘lsa, qumli gruntlarga shag‘alli, yirik va o‘rtacha yiriklilikdagi degan nomlarga "ko‘p jinsli" so‘zi qo‘shiladi. Qumli gruntlar zichligiga qarab:

Aksariyat hollarda muayyan gruntni ma’lum turga yoki tur xiliga asosli ravishda mansub deb topish grunt qurilish xossalarining dastlabki hisob–kitoblarda foydalaniladigan taxminiy ko‘rsatkichlarini aniqlash imkonini beradi. Yaxshi o‘rganilgan hududlarda tasniflash yo‘li bilan topilgan ko‘rsatkichlar ko‘pincha oddiy inshootlarni aniq hisoblashni amalga oshirish va ularni loyihalash uchun kifoya qiladi.

Gruntlarning to‘la tasnifi Ўз РСТ25100–95 da keltirilgan. quyidagi yirik toshli, qumli va changsimon–loyli gruntlarning qurilishda foydalaniladigan sodda tasnifi keltirilgan. Gruntlarning ayrim tur xillarini farqlashning mufassalroq belgilarini kursning tegishli bo‘limlarida ko‘rib chiqamiz.