Gruh talabasi tohirov asrbek gazsimon dielektriklar

41-21 GRUH TALABASI TOHIROV ASRBEK

Gazsimon dielektriklar

• Gaz holatidagi dielektriklarning normal atmosfera bosimidagi elektr mustahkamligi suyuq va qattiq dielektriknikiga nisbatan ancha kichikdir. Bir xil sharoitda bo’lgan azot va havoning elektr mustahkamligi MV/m, elegaz (‘elektr’ va ‘gaz’ so’zlaridan olingan)niki 7,5 MV/m bo’lgan bu qiymat qattiq dielektriklarda 20-500 MV/m atrofida bo’ladi.

Gazlarning asosiy xususiyatlaridan biri razryad sodir bo’lgandan so’ng, ular o’zining elektr mustahkamligini qayta tiklay olishidir. Gaz bosimini oshirib, uning elektr mustahkamligini ancha ko’tarish mumkin. Aksariyat elektr apparatlari va uskunalarida, elektr uzatkichlari va podstansiyalarida asosiy izolyatsiya vazifasini havo bajaradi. Gazlarning elektr mustahkamlikni qayta tiklash xususiyatidan havoli va elegazli uzgichlarda va boshqa yuqori kuchlanishli elektr apparatlarida foydalaniladi.88

• Gazlarning asosiy xususiyatlaridan biri razryad sodir bo’lgandan so’ng, ular o’zining elektr mustahkamligini qayta tiklay olishidir. Gaz bosimini oshirib, uning elektr mustahkamligini ancha ko’tarish mumkin. Aksariyat elektr apparatlari va uskunalarida, elektr uzatkichlari va podstansiyalarida asosiy izolyatsiya vazifasini havo bajaradi. Gazlarning elektr mustahkamlikni qayta tiklash xususiyatidan havoli va elegazli uzgichlarda va boshqa yuqori kuchlanishli elektr apparatlarida foydalaniladi.88

Elektr texnikada qo’llaniladigan gazlarning aksariyati qutbsiz bo’ladi. Keng tarqalgan ayrim gazlarning asosiy xossalari quyidagi jadvalda keltirilgan.

• Elektr texnikada qo’llaniladigan gazlarning aksariyati qutbsiz bo’ladi. Keng tarqalgan ayrim gazlarning asosiy xossalari quyidagi jadvalda keltirilgan.
• Gaz juda yengil va shu bilan birga juda yaxshi dielektrik xususiyatlarga egadir. Gaz uzluksiz yuqori kuchlanish ta’sirida bo’lganida ham eskirmaydi va o’z xossalarini o’zgartirmaydi. Tabiatda uchraydigan va maxsus ishlab chiqarilgan gazlarning bir qismigina elektr texnikada qo’llaniladi. Tabiatda eng ko’p tarqalgan gaz holatdagi dielektriklarga havo yaqqol misol bo’la oladi. Barcha elektr uzatgich, uskuna va apparatlari asosan havo muhitida joylashadi. Bunda havo asosiy izolyatsiya vazifasini bajaradi. Azot gazining elektr mustahkamligi havoning elektr mustahkamligiga ega bo’ladi (2.45-rasm).

2.45-rasm. Gazsimon dielektriklarning Volt-amper harakteristikasi