Gravitatsion va Inert massa



Download 14,53 Kb.
Sana06.07.2022
Hajmi14,53 Kb.
#749832
Bog'liq
Gravitatsion va Inert massa



Gravitatsion va Inert massa
Massa bu skalyar, musbat va klassik mexanikada o‘zgarmas kattalik. Massa jismda bor bo‘lgan modda miqdorini xarakterlab, inert va gravitatsion massalar shaklida namoyon bo‘ladi va ular haqidagi munozaralar uzoq davom etgan. Inert massa- bu jismning inertlik o‘lchovi bo‘lib, uning inertlik hususiyatini namoyon qiladi, ya‘ni, qo'polroq qilib aytilganda, jismda massa qancha katta bo‘lsa, uni joyidan qo‘zg‘atish va u yurib ketayongan bo‘lsa to‘xtatish qiyin. Inert massa dinamikaning asosiy qonuni, ya‘ni Nyutonning ikkinchi qonuni va harakat
miqdorio‘zgarishining kuch impulsiga tengligi(impulsning o‘zgarishi haqidagi teorema) ifodalarida ham asosiy rolni o‘ynaydi:
F = mα
mv-mv(0)=Ft
Bularga asosan jismda massa qancha katta bo‘lsa uning tezlanish olishi qiyin va keyingi ifodaga asosan tezligini o‘zgartirish yoki impulsini o‘zgartirish qiyin, ya‘ni ta‘sir qilayotgan kuchkattaligi o‘zgarmas bo‘lganda impulsni o‘zgartirish uchun ko‘proq vaqt zarur bo‘ladi. Gravitatsion massa to‘g‘risida gapirilganda esa jismlarning Yerga yoki Yerning Quyoahga tortilishidagi kabi gravitatsion ―zaryad
ko‘rinishidagi massa tushiniladi. Gravitatsion ―zaryad, ya‘ni gravitatsion massa o‘zining atrofida gravitatsion maydonni hosil qilib, ushbu maydon ta‘sirida jismlar o‘zaro tortishadi. Keyinchalik isbotlandiki, klassik mexanikada, ya‘ni c bo‘lganda inert, gravitatsion massalar jismning tinchlikdagi massasiga teng ekan:

M(i)=M(g)
Xuddi shu narsa, ya‘ni inert va gravitatsion massalarning o‘zaro tengligi hatto foton massasi uchun ham isbotlangan. Buni energiyaning chastota vamassa orqali ifodalarini tenglashtirish orqali topamiz va bu inert massadir,
E=hv
M=
lekin buning tinchlikdagi massa bilan aloqasi yo‘q, chunki foton tinchlikda mavjud emas. Keyinchalik 1960 yilda Amerika olimlari Paund va Rebke tomonlaridan foton gravitatsion massaga ham egaligi eksperimental isbotlandi va u miqdor jihatidan inert massaga teng, ya‘ni bitta massaning ikki xil xususiyati mavjud.
Download 14,53 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish