Графикаси касб-ҳунар коллежлари учун ўқув қулланма

АНИМАЦИЯЛИ ТУГМАЛАР ЯРАТИШ 
Ўз кўринишини ўзгартирадиган тугма яратилиш тартибини кўриб 
ўтамиз. Дастлаб тугма босилган ва босилмаган ҳолатларини кўрсатувчи 
кўринишларни яратиш лозим бўлади. Атрофлари ѐйсимон тўртбурчак 
яратамиз ва уни қора рангда билан бўяймиз. Ушбу тўртбурчак нусхасини 
ундан сал юқори ва чапроқда жойлаштирамиз, сўнгра уни оқ ранг билан 
бўяймиз. Унинг ичида ѐзув ѐзамиз, ѐзув атрофини қора рангда унинг ичини 
эса оқ ранг билан бўяймиз. Босилмаган ҳолатдаги тугма кўриниши тайѐр 
бўлди (4-расм, чап томонда). Энди улардан фойдаланиб ўзгарувчи объектлар 
яратиш мумкин. 
4-расм. Турли хилдаги қисмлар, тугмалар 
Тугма расмини танланг ва менюдан Effects Rollover Create Rollover 
(Босилган тугма ҳаракатлари янги босиладиган тугма яратиш) бўлимига 
киринг. Тугманинг ташқи кўриниши ўзгартирилмайди, балки бир нечта 

---

153 
объектлар ўрнига битта оддий ҳолатда босиладиган тугма мавжуд бўлади, 
буни ҳолат сатридаги Rollover [NORMAL] (Босиладиган тугма [ОДДИЙ]) 
ѐзуви билдиради.
Тугманинг фаолиятини бошқа режимларга мослаштириш учун дастлаб 
тугмани танлаймиз ва сичқончанинг ўнг тугмасини босинг. Натижада 
ѐрдамчи ойна пайдо бўлади ундан Edit Rollover (Босиладиган тугмани 
ўзгартириш) буйруғига киринг. Натижада ўзгартириладиган тугмадан 
ташқари барча тасвирлар кўринмас ҳолга ва экранда қўшимча Internet 
(Интернет) ускуналар панели пайдо бўлади. Кўпинча Интернет учун тасвир 
ярататишда, ушбу панелни дастур ойнасида ўрнатиб қўйиш лозим. Агар 
Internet (Интернет) ускуналар панели ҳамма вақт кўринарли ҳолда бўлса, 
тугмани яратишда меню буйруғини бериш шарт эмас, балки панелдаги 
"Create Rollovers" тугмасини босишнинг ўзи кифоя. Ўзгартириш режимига 
ўтиш амали "Edit Rollover" тугмасини босиш орқали амалга оширилади.
Ўзгартириш режимига ўтилгандан сўнг тугманинг қолган икки ҳоли 
учун тасвир яратиш лозим бўлади. Internet (Интернет) панелининг чап 
қисмидаги рўйхатдан, OVER (юқоридан) вариант сатрини белгилаб, 
сичқонча кўрсатгичи йўналтирилган тугма ҳолатини ўрнатиш режимига 
ўтилади. Бундан олдин NORMAL (Оддий) вариант танланган бўлиб, 
тугманинг оддий кўринишини кўрсатган эди. Матн чизиғини ўчириб, қора 
рангда тўлдирилади. Тугманинг сичқонча кўрсатгичи йўналтирилганда 
худди шу кўринишда бўлади (4-расм, ўртадагиси).
Тасвир вариантлари рўйхатидан Down (Босиш) қисмини танлаб тугма 
кўриниши чизилади. Биринчи тузилган тугма кўринишидан фойдаланамиз. 
Матнни қора рангда бўяб, контурни ўчирилади. Матнни ва оқ тўртбурчакни 
паст ўнгроққа суриб, қора тўртбурчакни эса қарама қарши томонга 
сурилади. Босилган тугма кўриниши ҳосил бўлади (4-расм, ўнг томонда).
Тугма яратиш амалини тугатиш ва дастурнинг бошланғич иш режимга 
ўтиш учун "Finish Editing Rollover" тугмасини босилади. Энди эса яратилган 
объект кўринишини кўриш мумкин. "Edit Rollover" тугмасини Internet 
(Интернет) панелидан босилади. Тугма анимациясини кўриш мумкин. 
Сичқонча кўрсатгичини яратилган тугмага ўрнатилганда унинг расми 
ўзгаради.
Агар ҳаракатланувчи тугма ажратилгандан сўнг Internet (Интернет) 
панелидан "Extract Rollover Object" тугмаси босилганда, барча қисмлар бир-
бирига жойлашган алоҳида объектлар кўринишда ажратилади. Уларни 
сичқонча орқали бошқа қисмга кўчириб бунга амин бўлиш мумкин. Тайѐр 
расмни Интернетдаги кўринишини кўриш учун Internet (Интернет) панелида 
"Internet" тугмасини босилади. Натижада экранда мулоқот ойнаси ҳосил 
бўлиб, унда Интернет – ҳужжат формати ўзгартирилади. Хотирада 
сақланганда эса фақатгина расмлар яратилмасдан, балки WWW – 
саҳифаларда объектлар кўринишларини ўзгартириш мумкин бўлган кодлар 
ҳам ҳосил қилинади. 

---

154