Go’sht va go’sht mahsulotlari

Go’shtni tamg’alash

Bozordagi vetsanespertiza laboratoriyalarida, veterinariya stansiyalarida hayvonlarni tana va kalla-pochchasi (boshi, yuragi, o’pkasi, jigari, qoramol va cho’chqalarni bo’lishda, hamda qoramollarni buyragi va tiliga), tekshirilganda sotish uchun yaroqli deb tan olinsa uchburchak shakldagi tamg’a bosiladi. Tamg’a tomonlari o’rtacha 6x3 sm bo’lib unda veterinariya tekshirishdan o’tkazilganligi xaqida “vet kurigi” deb yozilgan uchburchak shakldagi tamg’a bosiladi. Go’sht va go’sht mahsulolari zararsizlantirish uchun ajratilsa uchburchak tamg’a bosiladi, bunda tamg’a tomonini kattaligi 4,5-5 sm bo’lib, unda “Sanitariya ishlov berishga” deb yozilgan bo’ladi. Tamg’a tanani har qaysi tomonini ikki joyiga, jami bir tanani to’rt joyiga bosiladi. Quyon tanasi go’shtini bir joyga 25x25 mm.li tamg’a bosiladi (kurak oblastiga), paranda tana go’shtini faqatgina bo’yniga tamg’a bosiladi.
Bozorda shartli yaroqli go’shtlarni yaroqsizlantirish
Bozordagi vetsanekspertiza laboratoriyasida shartli yaroqli deb tan olingan go’shtlar maxsus usullar yordamida zararsizlantiriladi. Go’shtni yuqori xaroratda zararsizlantirish uchun oddiy qozonlarda qaynatiladi, lekin bunda pishirilgan go’sht o’z massasini 45%gacha yo’qotadi shartli yaroqli go’shtlarni zararsizlantirishning eng qulay usullaridan biri X.S.Goreglyad, V.M.Gaydovskining V₂-FON markali apparati hisoblanadi. Bu markali sterilizasiya qilish apparati to’g’ri burchakli shkaf bo’lib, ichiga kamera o’rnatilgan va eshigi germetik yopiladi. Kamera to’rtta tokchadan (polkadan) iborat bo’lib, bir-biriga ustma-ust joylashgan.
Har kaysi tokchaga ikkitadan kanteyner joylashtiradi. Har qaysi konteynerga 150kg.dan go’sht solinadi.
Sterilizatorga go’sht solinishdan oldin, go’sht qalinligi 10-12 sm, 2-3 kg dan qilib maydalanadi. Keyin esa yaxshilab yuviladi, tozalanadi va konteynerga 18-19 kg qilib joylangan konteyner sterilizatorga solinadi, kamera ichidagi harorat 80-100⁰ S bo’ladi.
Bu sharoit go’shtni ustki qatlamlaridan parda hosil bo’ladi, va buning oqibatida go’shtni ta’mi hamda quvvatlik sifati saqlanib qoladi.
Bundan tashqari go’sht o’zining organoleptik xususiyatlarini saqlaydi, tovarlik ko’rinishi yaxshilanadi, to’yimliligi, ta’mini sifati ortadi hamda shunday go’shtlarni bevosita umumiy ovqatlanish joylariga, sotiladigan savdo markaziga yoki kolbasa tayorlashga yuborish mumkin.

Sut va sut mahsulotlarini ekspertizasi

Bozorga sotish uchun olib borilgan sut va sut mahsulotlarini egalari qo’lida, veterinariya ekspertiza laboratoriyasiga ko’rsatish va ro’yxatga oldirish uchun malumotnomasi bo’lishi kerak. Ma’lumotnoma maxsulot olib kelgan odamni yashab turgan joyining veterinariya vrachi tomonidan yozilgan bo’lib unda quyidagilar ko’rsatilgan bo’lishi lozim. Joyni yuqumli kassaliklardan tozaligi, molni yashirin mastit, sil va brusellez kasalliklariga tekshirilganligi, hayvonlarni kuydirgi, qorason va boshqa kasalliklar ya’ni Rejalashtirilgan kasalliklarga qarshi emlanganligi, molni sog’lom va olingan mahsulotni sotish mumkin ekanligi to’g’risida to’liq ma’lumot ko’rsatilishi shart. Bunday ma’lumotnomalar har oyda yangilanishi lozim.
Bundan tashqari mahsulot egasini o’zida ham uning sog’ligi va oziq-ovqat mahsulotlari sotish ishlari bilan shug’illanishi mumkin ekanligi to’g’risida berilgan tibbiy ma’lumotnomasi bo’lishi lozim bo’lib, ma’lumotnoma har chorakda yangilanib turishi kerak.
Bozorga keltirilgan sut organolepik tekshirishdan o’tkaziladi, tozaligi, zichligi, yog’liigi va kislotaliligi aniqlanadi.
Shubhali holatlarda brusellezga halqali reaksiya qo’yiladi, pasterilizasiya qilinganligi aniqlanadi va har xil qo’shimchalar qo’shilib soxtalashtirilganligi tekshiriladi. Bu tekshirishlarni hammasi bozor labaratoriyasida amalga oshiriladi. Lekin sutda zaharli ximikatlar va antibiotiklar borligiga gumon qilinsa veterinariya laboratoriyalariga (shahar, tuman, viloyat)ga namuna jo’natiladi. Namuna uchun 250 ml sut olinib toza shisha idishlarga solinadi va og’zi yopilib muxirlanadi.
Sutni bozorda sotishga ruxsat berish quydagi holatlarda amalga oshiriladi. Sut sog’lom hayvondan olingan bo’lishi, tozaligi bo’yicha ikkinchi guruhdan past bo’lmasligi, bakteriologik zararlanishi ikkinchi sinfga mansub bo’lishi lozim.
Sutni kislotaliligi 16-20⁰T, zichligi 1,027-1,033-yog’liligi 32 %dan kam bo’lmasligi rangi oqdan kuchsiz sariqgacha, konsistensiyasi suyuq, cho’kmalarsiz, ta’mi mazzasi o’ziga xos, bo’lishligi talab etiladi. To’liq tekshirishlardan o’tkazilib, sotishga yaroqli bo’lgan sutga uning idishiga sotishga ruxsat etilganligi tugrisida yorliq yopishtiriladi.
Sotilayotgan sutning idishi toza va barcha sanitarya talablariga javob berishi kerak, idish osenkoviy materiali bo’lmasligi lozim, sutni quyidagi holatlarda sotishga ruxsat etilmaydi: mollar yuqori haroratda kuydurgiga emlangandan so’ngi holatda va boshqa yuqumli kasalliklarga shubxali holatlarda olib kelingan bo’lsa, bunday sutlar 30 daqiqalik qaynatilgandan so’ng veterinariya xodimi va sut egasi nazoratidan o’tqaziladi va dalolatnoma 2 nusxada tuziladi.
Yana quyidagi holatlarda ruxsat etilmaydi: sutga har xil narsalar (yog’i olinganda, suv qo’shilsa, kraxmal va boshqa narsalar)qo’shilib soxtalashtirilganda, yangi (7 kungacha) tuqqan sigirdan olingan ovuz suti, hamda laktatsiya davrining oxirgi 7 kunidan eski sut.
Sut va sut mahsulotlarini tekshirish natijalari forma №24 vetdaftariga qayd qilinib boradi.