Гносеология – билиш фалсафаси

Ҳақиқат - объектни субъект томонидан адекват акс эттиришдир.

• Янглишиши – ташқи оламни субъект томонидан янглиш, бузилган, ҳақиқатга зид бўлган ҳолда ёлғон, адекват бўлмаган ҳолда акс этиш

• Баҳолаш – ташқи оламни субъект томонидан категория, қонун, тушунча, олдинги қадриятларга таянган ҳолда мантииқан тушуниш

• Амалиётнинг асосий турлари

• Амалиёт – ташқи оламни ва одамнинг ўзини ўрганиш ва ўзлаштириш учун қиладиган конкрет фаолияти

• Амалиёт вазифаси

• Моддий ишлаб чиқариш

• Бошқарув фаолияти

• Илмий эксперимент

• Ҳақиқат ылчови былади

• Билишнинг асоси ҳисобланади

• Билишнинг натижасидир

• Хиссий билиш – хиссиётларга таяниб, ҳақиқатни мантииғига асосланади

• Рационал билиш онгга, унинг мустақил фаолиятига асосланади

• Рационал билишга энг яқин интуитив билишдир, унда ҳақиқат мустақил равишда, онгдан ташқарида дуч келади

• Билишнинг тузилиши

• Онтологик рационализм

• Гнеосологик рационализм

• Ахлоқий
• рационализм

• Унинг маъноси шундаки,
• онг ўзини тутиш этикасининг асосида туради

• Ҳаётнинг асосида онгли бошланиш (яъни, яшаш онгли)ётади. Бу фикр билан рационализм идеализмга яқин (масалан, Платоннинг «соф ғоялари», оламга ва унинг инъикоси сифатида
• дунёнинг борлиги)

• Ҳаётнинг бошланишида
• онг ётади

• Гносеологик рационалистлар ўрта аср теологияси ва сколастикасига қарши чиққанлар, улар ўз фалса-фасида онгни инкор этиб, худонинг ҳақиқатини билишнинг асоси, деганлар.

• Эмпириклар билан мунозарадаги асосий далиллар

• Билимнинг асосида ақл билан қайта ишланмаган амалиёт ётади

• Ақл мустақил кашфиётлар қилиш мумкин, амалиётда ҳам кўриб чиқмай ҳам кейинчалик бу амалда синалади

• Лекин рационализм идеализм билан бир нарса эмас, чунки унинг мазмуни материяга нисбатан бирламчилиги эмас, ҳаётнинг онглилиги

• Шундай қилиб, рационалистлар худонинг ёки бошқа онгнинг ҳаётнинг ички мантиқининг борлигига ишонувчилардир (Демокрит, Эпикур)

•