Glossariy

GLOSSARIY
1. Abstraksiya - fizik tadqiqotlarda asosiyhodisa vajarayonlami o’rganib, asosiy bo’lmaganlami hisobgaolmay hodisani shartli sxemasini yaratishdir.

2. Garmonik tebranish - fizik kattaliklarni davriy ravishda sinus va kosinus qonuni bo’yicha o’rfganish

3. Gipoteza - ilmiy faraz

4. Giroskop - simmetriya o’qi atrofida tez aylanuvchi simmetrik jism.

( gidro- aylanish, skopeo-kuzataman ma’nosini bildiruvchi lotin so’zlaridan olingan)

5. Gravitatsiya - iotincha “gravitas”so’zidan olinib, “og’irlik ” ma’nosini anglatadi.

6. Erkinlik darajasi - jismning bo’g’liq bo’lmagan harakatlari soni.

7. Inertial system - inch yoki tezlanishsiz harakatlanuvchi system

8. Kvazielastik kuch - muvozanat holiga nisbatan siljish kattaligiga elastik kuehlari kabi bog’lanish qonunlariga ega bo’lgan, tabiatan elastic bo’lmagan kuchlardir.

9. Konservativ kuchlar - jism ustida bajarayotgan ishi yo’l shakliga bo’g’liq bo’lmay, faqat jismning fazodagi boshlang’ich va oxirgi holatlarigagina bog’liq bo’lgan kuchlar.

10. Lominar oqim - barqaror oqim, suyuqlik yoki gaz zarralarining oqim yo’nalishiga tik yo’nalishda harakatlanmagan holda oqishidir.

11. Model - o’rganilayotgan hodisaning awaldan ma’lum bo’lgan tushunchalar yordamida yaratilgan ko’rgazmali manzarasidir.

12. Noinertsial system - tezlanish bilan harakatlanuvchi system.

13. Nokonservativ kuchlar-jism ustida bajarayotgan ishi qanday yo’l bilan o’tganligiga bo’g’liq bo’lgan kuchlardir.

14. No’rmal tezlanish - egri chiziq radiusi bo’yicha yo’nalgan urinmaga peфendikulyaг bo’lgan (markazga intilma) tezlanish.

15. Parametrik rezonans - tebranuvchi sistemaning biror parametri tebranish davrida o’zgarishi hisobiga rezonas hodisasi ro’y berishidir.

16. Rezonans - tebranuvchi j ism yokisistema xususiy chastotasi a)₀ ga majburiy tebranuvchi tashqikuch chastotasi со gamos kelganholda tebranish amplitudasining kuchayishidir.

17. Statsionar holat - suyuqlik yoki gaz egallagan hajmning barcha qismida uni xarakterlovchi kattaliklaming barchasi (bosim, harorat, zichlik, zarralar tezligi) o’zgarmaydigan holatdir.

18. Tangensial tezlanish - egri chiziqli harakatda urinma bo’yicha yo’nalgan va chiziqli tezlik qiymati o’zgarishini ko’rsatuvchi tezlanishdir.

19. To’lqin interferensiyasi-to’lqinlar bir-birini qoplagan holda tebranishlar ustma-ust tushib, ulaming kuchayishi yoki susayishi hodisasi.

20. Turbulent oqim - nobarqaror oqim, suyuqlik yoki gaz zarralarining oqim yo’nalishiga tik yo’nalishda ham harakatlanishini kuzatiladigan holidagi oqishidir. (lotincha turbulentus - notinch so’zidan olingan)

21. Gravitasion kuch- jismlar orasidagi tortishish kuchi

22. Gravitasion doimiysi- jismlar orasidagi tortishish kuchlariga bog’liq bo’lgan doimiy kattalik.