Глоссарий umumiy psixologiya

KOMMUNIKATIV QOBILIYaT- o’zaro aloqa qilish, fikr almashinuv, o’zgalarning 

fikrini tushunish va ularga o’z fikrini til vositasi orqali tushuntira olish qobiliyati. 

LAYoQAT - qobiliyat taraqqiyotining dastlabki tabiiy sharti sifatida namoyon bo’ladig 

an miya tuzilishining, sezgi a’zolari va xarakatning morfologik hamda funktsional xususiyati, 

MAHORAT- masalani ijodiy tarzida yechish uchun zarur bo’lgan har kanday mehnat 

operatsiyasini ixtisosli ravishda amalga oshirish uchun psixologik tayyorgarlik. Maxorat bunda 

---

nima qilish kerak va qanday qilish kerak degan muammo ayni bir vaqtnimg o’zida birdaniga xal 

qilinadi. Mahorat ijodiy masalaning mohiyatini anglashdir. 

OLIGOFRENIYa- embrionning ona qornidaga taraqqiyot buzilishi natijasida sodir 

bo’ladigan tug’ma esi pastlik, psixik funktsiyalarning yetarli rivojlanmasligi. 

TALANT- muayyan faoliyatning muvaffaqiyatli va ijodiy ravishda bajarilishini 

ta’minlaydigan qobshshyat hamda iste’dodlar yig’indisidan iborat, turmush jarayonida tarkib 

topgan individual xususiyat. Talant faoliyatning turli soxalariga oid bo’lishi mumkin. Talantli 

kishilar odatda yuksak ijodiy, keng mazmunli, tanqidiy va mahsuldor akl egalari bo’lib ularga 

ziyraklik xususiyati xosdir. 

TEST - shaxsning aqliy taraqqiyotini, qobiliyatini, irodaviy sifatlarini va boshqa psixik 

xususiyatlarini tekshirishda qo’llaniladigan qisqa standart masalalar. Hozirgi kunda bolaning 

qanday faoliyatga iqtidorliligani aniklashda undan keng foydalanilmoqda. 

QOBILIYaT- shaxsning muayyan faoliyat turini muvaffakiyatli bajarishga bo’lgan 

layoqat darajasini ifodalaydigan, turmush jarayonida xosil kilingan individual xususiyatlari 

yigindisi. Qobiliyatlar bilim, ko’nikma, malaka orttirish xususiyatiga bogliq bo’ladi, lekin bilim, 

ko’nikma, malaka orttirish qobiliyat emas, balki ularni o’zlashtirishdagi layokati, maxoratida 

namoyon bo’ladi. Qobiliyat faqat faoliyatda namoyon bo’ladi.