Глоссарий atamalar Izoh O’zbek tilida Ingliz tilida Rus tilida

Ayniyat qonuni 
 
The principle 
of equality 
 
Принцип 
равенства 
ma’lum 
bir predmet yoki hodisa haqida 
aytilgan ayni bir fikr, ayni bir muhokama 
doirasida ayni bir vaqtda o‘z-o‘ziga 
tengligini ifodalaydi 
 
Predikat 
 
Predikat 
 
Предикат 
hukmning 
kesimi 
va 
ikkinchi 
tushunchasi 
 
Sillogizm 
 
Sillogism 
 
Силлогизм 
ikki yoki undan ortiq asoslardan yangi 
xulosa chiqarish 
Etarli asos 
qonuni 
Adequate 
fundamental 
law 
Адекватный 
фундаментальн
ый закон 
fikrlashning isbotli, ishonarli bo‘lishini 
talab etuvchi mantiqiy qonun 
Logika 
 
 
Logica 
 
 
Логика 
grekcha “logike” so‘zidan olingan bo‘lib 
“so‘z”, “fikr”, “qonuniyat” ma’nolarini 
anglatadi. 
Arabcha “mantiq” so‘ziga 
mazmunan mos keladi 
Norma 
(me’yoriy qoida) 
Norma 
Норма 
amalga oshirilish zarur bo‘lgan yoki 
istisno qilinadigan hatti-harakatlarni 
bildiradi 
 
Hukm 
 
Judgment 
 
суждение 
predmetga ma’lum bir xossaning, 
munosabatning 
xosligi 
yoki 
xos 
emasligini ifodalovchi tafakkur shakli 
Hukmlarning 
modalligi 
- 
- 
hukmlarda 
predikatning sub’ektga 
tegishli yoki tegishli emasligi haqidagi 
fikr qat’iy, kuchli (zaruriy) yoki qat’iy 
bo‘lmagan, 
kuchsiz (ehtimol) tasdiq 
yoki inkor shaklda 
ifodalanuvchi fikr 
Tushuncha 
The concept 
понятие 
buyumlarning 
umumiy 
va 
muhim 
belgilarni inson ongida yaxlit aks 
ettiruvchi tafakkur shakli 

---

Deduktiv xulosa 
chiqarish 
Deductive 
conclusions 
Дедуктивное 
умозаключение 
umumiy predmetlarning 
mohiyatini 
o‘rganish orqali
uning yakka, xususiy 
jihati haqida xulosa chiqarish 
Induktiv xulosa 
chiqarish 
Inductive 
conclusions 
 
Индуктивн0е 
умозаключение 
yakka, xususiy predmetlar mohiyatini 
o‘rganish 
orqali 
umumiy 
xulosa 
chiqarish.
Nozidlik qonuni 
 
 
 
Law
Закон 
ayni bir predmet yoki hodisa haqida 
aytilgan, ikki o‘zaro bir-birini istisno 
qiluvchi (qarama-qarshi yoki zid) fikr bir 
vaqtda va bir xil nisbatda birdaniga chin 
bo‘lishi mumkin emasligini, hech 
bo‘lmaganda ulardan biri albatta xato 
bo‘lishini ifodalaydi 
Argumentlar 
Variable 
Аргументлар 
tezisning chinligini asoslash uchun 
keltirilgan hukmlar 
Nazariya 
 
 
 
Theory 
 
 
 
Теория 
ma’lum 
predmet 
sohasiga 
oid 
tushunchalar, 
qonunlar, 
gipotezalar, 
g‘oyalarni sistemaga solib, u haqida 
yaxlit tasavvur hosil qiladigan, yangi 
fundamental umumlashmalar yaratishga 
olib keladigan, shu sohadagi hodisalarni 
tushuntirish, oldindan ko‘rish imkonini 
beradigan ishonchli bilim. 
Muammo 
 
The problem 
Проблема 
javobi 
bevosita 
mavjud 
bilimda 
bo‘lmagan va echish usuli noma’lum 
bo‘lgan savol 
Gipoteza 
Hypothesis 
Гипотеза 
o‘rganilayotgan hodisaning sabablari va 
xususiyatlarini tushuntiradigan asosli 
taxmin tarzidagi bilim shakli 
Javob 
 
Reply 
ответ 
predmet 
haqidagi 
avvalgi 
bilimni 
qo‘yilgan savolga muvofiq holda 
aniqlashtiradigan, to‘ldiradigan yangi 
hukm (mulohazadan) iborat 
Entimema 
Entimema 
Энтимема 
asoslardan biri yoki xulosasi qoldirilib 
ifoda etilgan sillogizm 
9-mavzu. “Etika” 
Axloq 
Ethics 
мораль 
(arab. xulqning ko‘pligi; lot. moralis — 
xulq-atvor) — ijtimoiy ong shakllaridan 
biri, 
ma’naviy 
hayot 
hodisasi, 
ma’naviyat sohasiga oid tushuncha. 
Kishilarning tarixan tarkib topgan xulq-
atvori, yurish-turishi, ijtimoiy va shaxsiy 
hayotdagi o‘zaro, shuningdek, jamiyatga 
bo‘lgan munosabatlarini tartibga solib 
turuvchi barqaror, muayyan norma va 
qoidalar yig‘indisi. 
Baxt 
Happiness 
Счастье 
ma’naviy axloqiy tushuncha. Kishi o‘z 
faoliyati natijalaridan hayotda qo‘lga 
kiritilgan yutuqlaridan to‘la qoniqish, 
yashash tarzidan mamnunlik, muayyan 
maqsadga 
etganlik, 
orzu-umidning 

---

ushalishi, bearmonlik holati sifatida 
namoyon bo‘ladi 
Burch 
Долг-чувство 
ответственност