Глобаллашувнинг фалсафий муаммолари

Мавзу:
Глобал жараёнлар
ва барқарор
тараққиёт
Фалсафа ва ҳозирги замон
Бунда фалсафанинг фандан устунлиги
шундаки – у ўз хулосаларида тафсилотлар
ва муайян далилларга маҳкам ёпишиб олмайди,
айрим, узуқ-юлуқ ва ўткинчи нарсаларни
осонгина четлаб ўтадики, бу унга асосий
эътиборни ишнинг моҳиятига қаратиш,
ривожланишнинг энг муҳим омиллари ва
асосий жараёнларини қайд этиш
имконини беради. Фалсафанинг
мазкур фазилатлари инсоннинг ижтимоий
муносабатлар тизимида ёки «жамият-табиат»
тизимида юзага келаётган мураккаб,
комплекс вазифаларни ҳал
қилишга мажбур бўлаётган ҳозирги шароитларда
алоҳида аҳамият касб этади. Шу муносабат
билан фалсафий таҳлилнинг, муҳим
нарсаларни иккинчи даражали
нарсалардан, қонуний нарсаларни тасодифий
нарсалардан фарқлаш, тарихий ривожланишда
объектив жараёнларнинг субъектив омиллардан
фарқи каби усуллари ва методлари ҳозирги
вақтда инсоният дуч келган
оламшумул муаммоларни назарий
англаб етиш ва амалда бартараф
этиш учун айниқса муҳим аҳамият касб этади.
Фалсафа нафақат инсоннинг
азалий муаммолари ва
ғам-ташвишларини, балки унинг
сўнгги йилларда фан-техника
тараққиёти таъсирида тобора
жадалроқ суръатларда, шу
жумладан дунё миқёсида
ўзгараётган реал
ҳаёти кундалик амалиётини
ҳам акс эттиради. Шу муносабат
билан юзага келаётган
янги ҳодисалар, ғайриоддий
Қийинчиликлар ва алоҳида
шароитлар олимларнинг ҳам,
файласуфларнинг ҳам
эътиборини
тортмоқда.

Глобаллашувнинг ижобий ва салбий жиҳатлари

• Давлатлар ва халқлар ўртасидаги интеграция ва ҳамкорлик алоқаларининг кучайиши;
• Хорижий инвестициялар, капитал ва таварлар, иш кучининг эркин ҳаракати учун қулайликларнинг вужудга келиши;
• Янги иш ўринларининг яратилиши;
• Замоновий коммуникация ва ахборот технологияларининг, илм-фан ютуқларининг тезлик билан тарқалиши;
• Турли қадриятларнинг умуминсоний негизда уйғунлашуви;
• Цивилизациялараро мулоқотнинг янгича сифат касб этиши;
• Экологик ва бошқа офатлар пайтида ўзаро ёрдам кўрсатиш имкониятларининг ортиши.

• Инсоният тақдирига жиддий хавф солаётган глобал муаммолар пайдо бўлиши;
• Мафкуравий таъсир ўтказишнинг ниҳоятда ўткир қуролга айланаётганлиги, сиёсий кучлар ва марказларнинг манфаатларига хизмат қилаётганлиги;
• Турли ғоя ва мафкураларнинг таъсир доирасининг кенгайиши;
• Бошқа халқлар (Ғарб) миллий маданияти, тили, урф-одатларининг миллий маданият ва ёшлар тарбиясига таъсири;
• Глобал комуникация воситалари орқали “оммавий маданият” ниқоби остида ахлоқий бузуқлик ва зўровонлик хавфининг ортиб бориши;
• Инсоннинг эркин ижтимоий ҳаётига тиббий ва табиий хавф-хатарларнинг ўсиб бораётганлиги.

1. Глобаллашув – Глобус сўзидан олинган бўлиб, умумий ер шари деган маънони билдиради.
2. Глобаллашув феномени – фалсафий, ҳаётий тушунча сафатида хўжалик-иқтисодий, ижтимоий-
сиёсий, табиий-биологик глобал муҳитнинг шаклланишини, миллий ва минтақавий
муаммоларнинг жаҳон миқёсидаги муаммоларга айланиб боришини ифода этади.
3. Глобаллашув – бу аввало ҳаёт суръатларининг беқиёс даражада тезлашуви демакдир.
4. Глобаллашув – турли мамлакатлар иқтисодиёти, маданияти, маънавияти ва одамлари
ўртасидаги боғланишнинг (интеграциянинг) кучайишидир.