Global jarayonlar dialektikasi Reja: Globallshuv hodisasi mohiyati

Shunday qilib, bizning davrimizning global muammolari butun dunyoga va u bilan mahalliy mintaqalar va mamlakatlarga ta'sir ko'rsatadigan eng keskin ijtimoiy-tabiiy qarama-qarshiliklarning butun majmuasi sifatida tushuniladi. Global muammolarni mintaqaviy, mahalliy va mahalliy muammolardan ajratish kerak. Mintaqaviy muammolarga alohida qit'alarda, dunyoning yirik ijtimoiy-iqtisodiy mintaqalarida yoki yirik davlatlarda yuzaga keladigan bir qator o'tkir muammolar kiradi. "Mahalliy" atamasi alohida shtatlarning muammolarini yoki bitta yoki ikkita shtatning katta hududlarini (masalan, zilzilalar, suv toshqinlari, boshqa tabiiy ofatlar va ularning oqibatlari, mahalliy harbiy to'qnashuvlar; Sovet Ittifoqining qulashi va boshqalar) anglatadi. . Mahalliy muammolar shtatlar, shaharlarning ayrim hududlarida paydo bo'ladi (masalan, aholi va ma'muriyat o'rtasidagi ziddiyatlar, suv ta'minoti, isitish va boshqalar bilan bog'liq vaqtinchalik qiyinchiliklar). Ammo shuni unutmaslik kerakki, hal qilinmagan mintaqaviy, mahalliy va mahalliy muammolar global xarakterga ega bo'lishi mumkin. Masalan, Chernobil AESdagi falokat faqat Ukraina, Belarusiya va Rossiyaning bir qator mintaqalariga bevosita ta'sir ko'rsatdi (mintaqaviy muammo), lekin agar zarur xavfsizlik choralari ko'rilmasa, uning oqibatlari u yoki bu tarzda boshqasiga ta'sir qilishi mumkin. mamlakatlar va hatto global xarakterga ega bo'lmoqda. Har qanday mahalliy harbiy mojaro asta -sekin jahon mojarosiga aylanishi mumkin, agar uning ishtirokchilaridan boshqa bir qator davlatlarning manfaatlari ta'sir qilsa, buni birinchi va ikkinchi jahon urushlarining paydo bo'lishi tarixi va boshqalar tasdiqlaydi.

Hozirgi davrning global muammolari o’z holatini zamonda tinimsiz o’zgartiradigan yagona, faol va ochiq tizim hisoblanadi, chunki unga umuminsoniy ahamiyatga molik bo’lgan Yangi muammolar kirishi, avvalgi muammolar esa, ularning echilishiga qarab, yo’qolishi mumkin. Rim klubining asoschisi va birinchi prezidenti A.Pechchei bu holatga e’tiborni qaratib, insoniyat qarshisida ko’ndalang bo’lgan aksariyat muammolar «bir-biri bilan mahkam chirmashib oldi, ulkan sprut changali yanglig’ butun sayyorani o’z iskanjasiga olmoqda... echilmagan muammolar soni o’sib bormoqda, ular yanada murakkabroq tus olmoqda, ularning chirmashuvi yanada chigallashmoqda, ularning «iskanjasi» esa sayyoramizni o’z changalida tobora qattiqroq siqmoqda», 1 deb yozgan edi. Ammo global ziddiyatlar tuguni qanchalik chigal bo’lmasin, uni fan va falsafa yordamida yechish, ya’ni sababni oqibatdan muhim tafsilotlarni ikkinchi darajali tafsilotlardan, ob’ektivni sub’ektivdan farqlash uchun nazariy jihatdan anglab yetish lozim. Dunyo miqyosidagi jarayonlarga ta’sir ko’rsatish uchun odamlarning imkoniyatlari va resurslari cheklanganini hisobga olib, muammolarning qaysi biri darhol yechishni talab qilishi va qaysi biri ikkinchi darajali ahamiyat kasb yetishini ham farqlash muhimdir.