Global biznesda axborot tizimi

17.2 
Axborot tizimlari nima va ularning ishlash texnologiyasi 
 
Hozircha biz axborot tizimlari va texnologiyalaridan terminlarga ta’rif 
bermasdan foydalandik. Axborot texnologiyalari (AT) firmalarda, biznesda o‘z 
maqsadiga erishish uchun foydalaniladigan barcha texnik va dastur ta’minotidan 
tashkil topadi. Bunga nafaqat kompyuterlar, eslab qoluvchi qurilmalar va ko‘chma 

---

10 
mobil qurilmalar, balki dastur ta’minoti masalan: windows tizimi operatsiyalari yoki 
Linuxu kabi ko‘p minglab kompyuter dasturlari kiradi. 
AXBOROT TIZIMLARI NIMA? 
Axborot tizimlarini bir – biriga bog‘langan texnik komponentlar yig‘indisi deb 
ta’riflash mumkin. Ular jarayoni, xotirani yig‘adi (yoki tiklaydi) va qaror qabul 
qilishda, tashkilotni boshqarishda yordam beradigan axborotlarni tarqatadi. Axborot 
tizimlari nazorat, qaror qabul qilish ko‘magi, muvofiqlashtirish bilan birga 
menedjerlar va ishchilarga muammolarni tahlil qilishda, yangi mahsulot yaratishda 
yordam beradi. 
Axborot tizimlari atrof muxitidagi yoki tashkilot doirasidagi odamlar, joylar, 
narsalar haqidagi axborotni o‘z ichiga oladi. 
Axborot deganda biz odamlar uchun foydali va ahamiyatga ega tarzda 
shakllangan ma’lumotlarni tushunamiz ma’lumotlar esa odamlar tushunishi va 
foydalanishi uchun dalillar, voqealar shaklida beriladi. 
Misol, axborot va ma’lumotlar zidligi supermarket kassasi, har bir mahsulotni 
ta’riflaydigan, kupgina mollar kodini skaner qiladi. Bunday ma’lumotlar yig‘ilib, 
tahlil qilinib, kerakli axborot yetkazilishi mumkin. Masalan: do‘konda nechta shisha 
kir yuvish vositasi sotiladi? Umumiy miqdori qancha? Qaysi brenddagi kir yuvish 
vositasi u magazinda yaxshiroq sotiladi? Sotilgan kir yuvish vositalarining umumiy 
soni, yuvish vositasining shu brendiga sarflangan pul miqdori va hakazo. 
Axborot tizimida uchta axborot ishlab chiqaruvchi yo‘nalish bo‘lib, tashkilotlar 
ular asosida qaror qabul qilishadi: nazorat bo‘yicha operatsiyalar, muammolar tahlili 
va yangi mahsulot yoki xizmatlar yaratish. (17.3 rasm).