Главный редактор: Ахметов Ильдар Геннадьевич, кандидат технических наук

527
“Young Scientist” . # 18 (360) . April 2021
Young Scientist Kazakhstan
пен қамтудың ауыл шаруашылығы емес нысандарын да-
мыту тұрғысынан да маңыздырақ болар еді. Шаруа немесе 
фермер қожалықтарын ірілендіру жұмыс істеп тұрған ша-
руашылықтардың жер алқаптарын ұлғайту, халықтың тау-
арлық сипаты бар жеке қосалқы шаруашылықтарының 
ауыл шаруашылығы қызметін заңдастыруды ынталандыру 
есебінен жүруі мүмкін және жүргізілуге тиіс.
Соңғы жылдары АӨК-ті мемлекеттік реттеуге қаты-
сты көптеген заңнамалық актілер қабылданды, онда 
ауылда шаруашылық жүргізудің шағын нысандарын да-
мыту көзделген. 2017–2021 жылдарға арналған ұлттық 
жобалар, ауыл шаруашылығын дамытудың және ауыл 
шаруашылығы өнімдері, шикізат және азық-түлік на-
рықтарын реттеудің мемлекеттік бағдарламасы іске асы-
рылуда. Ауылда шаруашылық жүргізудің шағын нысанда-
рын дамыту саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі 
мақсаттары шаруа немесе фермер және жеке шаруашы-
лықтар өндіретін ауыл шаруашылығы өнімін өндіру мен 
өткізу көлемінің өсуі және ауыл халқының табысын арт-
тыру болып табылады.
Қазақстан үшін ауыл шаруашылығы секторы қанша-
лықты дәстүрлі болса, оны дамытуда соншалықты маңызды 
мәселе. Бүгінгі таңда фермерлер мен агроөнеркәсіптік сек-
тордың тұтас өндірістері өз өндірісін арттырып, елге ет, сүт, 
ұн және басқа да әлеуметтік маңызы бар өнімдер мен ресур-
старды көбірек қамтамасыз етуге ниетті. Мұндай ауқымды 
прогресс қосымша қаржыландыру түрінде қолдауды қажет 
етеді. 2020 жылдың қазан айының басында Халық Банкі 
«Ауыл шаруашылығын қаржылай қолдау қоры» АҚ-мен 
бірлесіп, ауылшаруашылық тауар өндірушілерін қаржы-
лай қолдау бағдарламасын іске қосты, оның шеңберінде 
кәсіпкерлер несие бойынша 50 пайыз мөлшерінде несие 
алуға кепілдік алуға мүмкіндігі бар, және кейбір жағдай-
ларда 85 пайызға дейін.
Мемлекеттік қолдау өнім өндірушілердің санын 
көбейтеді, бағаның төмендеуіне ықпал етеді, өнімділігі 
төмен фермерлердің шығындарын азайтады. Сонымен 
қатар, ауыл шаруашылығын дамытуға субсидиялар тауар 
өндірушілерге қаржыны дұрыс бөлуге мүмкіндік береді. 
Субсидиялау болмаған жағдайда бұл саладағы өсім ба-
рынша төмен болады.
Шағын бизнесті дамыту үшін маңызды бағыттардың 
ішінде мыналарды атап өткеніміз жөн:
— кредиттік ресурстарды
ң
қ
олжетімділігі;
— шаруашылы
қ
тарды
ң
техникалы
қ
жара
қ
тандырылу 
де
ң
гейін арттыру және ауыл шаруашылы
ғ
ы жану-
арларыны
ң
т
ұқ
ымды
қ
құ
рамын жа
қ
сарту;
— ауыл шаруашылы
ғ
ы кооперациясы;
— ауыл шаруашылы
ғ
ы 
ө
німдері нары
ғ
ына 
қ
ол-
жетімділікті 
қ
амтамасыз ету.
Негізінен мемлекеттік қолдау несиеге қол жетімділікті 
кеңейтуге байланысты. Бірақ бұл шағын және орта шаруа 
немесе фермер қожалықтары-ның мәселелері шешілді де-
генді білдірмейді. Кепілдік мүліктің болмауына байланы-
сты пайызсыз кредиттер фермерлер үшін бұрынғысынша 
қолжетімсіз болып қалуда, және де лизингке техника са-
тып алу үшін қаражат жоқ. Бұған айналым қаражатта-
рының тым шектеулі болуы, бағалардың теңсіздігі, жаб-
дықтау және сату инфрақұрылымына қол жеткізудегі 
қиындықтар келіп қосылады. Көбінесе ол ауылда мүлдем 
жоқ, бұл қызметті әртараптандыруға, өндірісті кеңейтуге, 
кірісті арттыруға және қосымша жұмыс орындарын құруға 
мүмкіндік бермейді. Материалдық-техникалық базаның да-
мымауына байланысты шаруа немесе фермер қожалықта-
рының көпшілігі алдағы кезеңде қарапайым өсіммен ба-
сым түрде жүзеге асырылатын болады.