Gistologiya javoblari



Download 154,37 Kb.
bet4/58
Sana01.02.2022
Hajmi154,37 Kb.
#422017
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   58
Bog'liq
Gistologiya javoblari

Pinotsitoz. Qattiq moddalarni fagotsitoz qilishdan tashqari hujayra suyuq moddalarni ham yutishi mumkin. Bu jarayonni birinchi marta Lyuis kuzatgan (29-rasm).
Elektron mikroskopda oxirgi yillarda olib borilgan tekshirishlar pinotsitoz jarayonida hujayra plazmatik membranasining ahamiyati kattaligini ko`rsatdi. Suyuqlik tomchisi hujayra membranasining bir qismi bilan o`ralib, sitoplazmaga o`tadi va u yerda hujayra qobig`idan ajraladi. Shunday qilib, pinotsitoz pufakcha devori plazmatik membranadan tashkil topgan.
Pinotsitoz mexanizmi quyidagi fazalarni o`z ichiga oladi: 1) tashqi sitoplazmatik membrana invaginatsiyasining hosil bo`lishi; 2) shu invaginatsiyalarga suyuqlik tomchisining yutilishi; 3) pufakchalarning sitoplazma ichiga o`tishi hamda sitoplazmatik vakuolalarning hosil bo`lishi. Pinotsitozga yaqin protsess rofeotsitoz bo`lib, bunda submikroskopik zarrachalar va makromolekula yutiladi. Rofeotsitozni pinotsitozdan farqli ravishda faqat elektron mikroskopda ko`rish mumkin. Hujayraning ta’sirlanuvchanligi. Yuqorida aytib o`tilganidek, hujayra ochnq sistema bo`lib, u tashqi muhit bilan doimo aloqada bo`ladn. Hujayra temperatura, ximiyaviy tarkibi va boshqa muhitlarning o`zgarishiga o`ziga xos ta’sirlanish bilan javob beradi. Hujayraning bu universal reaktsiyasi h u j a y r a n i n g t a ’s i r c h a n l i g i deyiladi. Hujayrada u yoki bu o`zgarishlarga olib keluvchi faktor esa ta’sirlovchi hisoblanadi. Hujayraning ta’sirlovchi faktorlarga bo`lgan javobi uning komponentlarining funktsional va morfologik o`zgarishlari orqali ifodalanadi.
Agar ta’sirlovchi faktorga javoban hujayra tinch holatdan o`ziga xos bo`lgan funktsiyani (sekretsiya, o`tkazuvchanlik, qisqarish va boshqalarni) bajarishga o`tsa, bunga hujayra qo`z g`a- l u v c h a n l i g i deb ataladi.
Hujayra qo`zg`aluvchanligi ta’sirlanuvchanlikning yuqori formasidir. Hujayra o`zi uchun adekvat (mos) ta’sirdan tashqari normal holatda uchramaydigan va uning uchun favqulodda bo`lgan ta’sirlovchi faktorlarga duch keladi. Bu turdagi qo`zg`atuvchilarga ionlovchi nurlar, temperatura, mexanik va boshqa ta’sirlar kiradi. Tabiiyki, ta’sirlovchi faktorlar turli , vaqt davom etgani singari, hujayraning ularga javobi ham har xildir.
Yirik sitologi D.N. Nasonov va uning o`quvchilari uzoq yillar davomida hujayraning turli ta’sirlarga javobini o`rganishgan. Buning natijasida D.N. Nasonov paranekroz kontsepsiyasini yaratdilar. Hujayraga turli faktorlar (temperatura, ionlovchi nurlar, gipoksiya va boshqalar) ta’sir qilganda hujayraning ularga javobi printsipial bir xil bo`ladi. Bu o`zgarishlar yadro va sitoplazma kolloidi dispersligining o`zgarishidan iborat. Sitoplazmaning yopishqoqligi, bo`yoq bilan bo`yalishi oshadi, uning muhiti o`zgaradi. Bu o`zgarishlar yig`indisiga paranekroz deyiladi. Paranekroz boshlanish davrida ta’sirlanish to`xtatilsa, orqaga qaytadi.
Uzoq va kuchli ta’sirlanish natijasida hujayra nobud bo`ladi. Paranekroz hujayraning o`limi- nekrozga o`tishda bir bosqich hisoblanadi.
Hujayra organellalari shikastlovchi ta’sirlarga turlicha sezgi bilan javob beradi. Eng sezgir organellalar mitoxondriya, Golji kompleksi, silliq endoplazmatik to`r membranalari, hu-jayra qobig`ining maxsus strukturalaridir. Granulyar endoplazmatik to`r, yadro qobig`i shikastlovchi ta’sirlovchiga anchagina chidamli bo`ladi.

Download 154,37 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   58




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish