Gis jàrdeminde arxeologiyaliq kartalar dùziw Jobasi: Kirisiw Tiykarģi bòlim: gis haqqinda tùsinik

Gis jàrdeminde arxeologiyaliq kartalar dùziw
Jobasi:
Kirisiw
Tiykarģi bòlim:
1. GIS haqqinda tùsinik.
2. Karta hàm oniñ tùrleri.
3. GIS jàrdeminde arxeologiyaliq kartalar dùziw
Juwmaqlaw
Paydalanilģan àdebiyatlar

Kirisiw

XXI àsir kompyuter texnologiyalari àsiri. Bùgingi kùni qaysi tarawdi alip qarasaqta, hamme hàmmesine zamanagòy kompyuter qurilmalari, dàstùrler, programmalar kirip kelgen. Bul bolsa hàmme salaniñ rawajlaniwina, jumistiñ jeñilleniwine alip kelmekte. Biz bilemiz àyyemnen ata-babalarimiz hàmme isti òz qollari menen, miyneti menen islegen. Aldiñģi dàwirlerdiñ texnikasinin òzi insannan kòp kùsh, kòp waqit talap eter edi. Hàzirgi kùni bolsa bul texnologiyalar hàm jumisti jeñillestirdi, hàm waqitti ùnemlemekte. Oni hàmme tarawda gùzetiwimiz mùmkin. Misali, arxeologiya tarawin alip qarasaq, aldinlari metr òlshew àsbabi menen estelik maydanin, diywalin, hàmme-hàmme zatti òz qollari menen òlshep jurer edi. Bul arxeologlardiñ waqtin urlar edi. Hàzir lider, teodolit, GPS siyaqli qurilmalar arqali bir tùymeni basip ģana esteliktiñ maydanin lazer nuri jàrdeminde aniqlawimiz mùmkin. Àne solay etip, texnika, texnologiyalar insan qoli jetpes jerlerge de jete aldi. Bul rawajlaniw basqa salalarda bolģani siyaqli kartografiyaģa da kirip keldi.

Bùgingi kùnde kartalardi jaratiw boyinsha birneshe programmalar òz iskerligin alip barmaqta. Oniñ hàr qaysisiniñ òz atqaratuģin funkciyasi, òz aldina jeñisli tàrepleri bar bolip esaplanadi. Arxeologiyaliq karta jaratiwda da birneshe programmalardan paydalansaq boladi. Solardiñ biri - GIS. Biz GIS arqali karta jaratiwdi ùyreniwden aldin GIS tiñ ne ekenin, kartaniñ ne ekenin bilip aliwimiz kerek.