Gimnastikaning tarixiy taraqqiyoti



Download 67,76 Kb.
Pdf ko'rish
bet1/5
Sana17.09.2021
Hajmi67,76 Kb.
#176851
  1   2   3   4   5
Bog'liq
Badiy gimnastikaning tarixi



Mavzu:  Badiy gimnastikaning tarixi. 

 

 



                        Reja: 

 

1.Badiy gimnastikaning kelib chiqishi 



 

2. Milliy gimnastika tizimlari 

 

3  


 

XVIII-XIX asrlardagi gimnastika 

 

4. Gimnastikaning rivojlanish tarixi 



 


 

 

1.Badiy gimnastikaning kelib chiqishi. 



 Jismoniy    tarbiya  vositasi  sifatida  gimnastika  uzoq  vaqt  mobaynida  rivojlanib 

kelgan.  uning  qaror  topishi  ijtimoiy  tuzum  o`zgarishi  bilan,  odam  haqidagi 

fanning  rivojlanishi bilan, shuningdek  urush qilish  usullarining o`zgarishi bilan 

bog`liq  bo`lgan.  bular  gimnastikaning  mazmunan  o`zgarishiga,  uning  o`qitish 

metodikasi va hatto mashqlarni bajarish texnikasining o`zgarishiga ham muhim 

ta`sir ko`rsatgan. 

 

XVIII-XIX asrlardagi gimnastika tizimisiga kirgan ayrim mashqlar 



qadimgi  rimda  hamda  bir  qancha  g`arbiy  evropa  mamlakatlaridagi  o`rta  asrlar-

davridayoq harbiya-jismoniy  tayyorgarlik ko`rishda  qullanilgan  edi. yog`och ot 

(yog`och  kon`)  da,  narvon  va  raqib  qal`alariga  hujum  qilishni  o`rgatishda 

qullanadigan  boshqa inshoatlardagi  mashqlar shular  jumlasiga kiradi. akrobatik 

mashqlar va arqon ustidagi mashqlarni darbadarlikda yurgan artistlar namoyish 

qilardilar. 

 

Uyg`onish 



davridagi 

gumanistlar 

yoshlarni 

har 


yoqlama 

tarbiyalashga  katta  ahamiyat  bera  boshladilar.  gimnastika  mashg`ulotlarini  ular 

insonning  sog`ligini  mustahkamlash  va  jismoniy  kuchini  rivojlantirishning  eng 

yaxshi  vositasi  deb  bilardilar.  xvi  asrda  jismoniy  tarbiyaga  oid  bir  qancha 

ajratdi. sog`lomlashtirish gimnastikasini, ya`ni raqibdan ustun chiqish hissi bilan 

bog`liq  bo`lmagan  gimnastikani  u  asosiy  jismoniy  tarbiya  vositasi  deb 

hisoblagan edi. 

 

Ayni  vaqtda  gimnastikada  boshqa  yo`nalish  ham  rivojlanayotgan 



bo`lib,  bu  yo`nalish  asosini  shug`ullanuvchilarning  chaqqonlikni  egallab 

olishlari  tashkil  etgan.  frantsuz  gumanist  yozuvchisi  fransua  rablening  (1494-

1553  yillar  atrofida)  «gargantyua  va  pantagryuel`»  asarida  tarbiyalanuvchilar 

turli mashqlar bilan, shu jumladan turnikda, yog`och konda mashq qilganliklari, 

arqonga  tirmashib  chiqqanliklari,  akrobatik  mashqlar  qilganliklari  haqida 



ma`lumot berilgan. shu sababli xv asrdayoq dvoryan yoshlar maktablarida ayrim 

gimnastika  asboblari  va  mashqlaridan  foydalanilgan  va  ular  keyinchalik  sport 

gimnastikasiga asos bo`lgan, deb hisoblash o`rinlidir. 

 

Ya.a.  Komenskiyning  asarlari  va  uning  didaktik  printsiplari  tizimi 



XVIII  asr  pedagogika  klassiklari  jan-jak  russo  (1712-1778  yillar)  va  ayniqsa 

pestalotstsi (1746-1827 yillar) dunyoqarashlarining taraqqiyotiga yordam berdi. 

bularning  jismoniy  tarbiya  sohasidagi  xizmatlari  shundan  iboratki,  ular 

gimnastikaning  chinakam  tiklanishiga  turtki  berdi.  russo  jismoniy  mashqlar 

inson  tanasini  mustahkamlaydi  va  toblaydi,  kuch  va  harakat  imkoniyatlarining 

rivojlanishi  uchun  kerakli  sharoit  yaratib  beradi,  yashash  uchun  tayyorlaydi, 

aqliy kamol topishga hamda salomatligini mustahkamlashga yordam beradi, deb 

hisoblagan. 

 

Pestalotstsi  bolalarda  mavjud  bo`lgan  kuch  va  qobiliyatni  mashq 



orqali rivojlantirishni jismoniy tarbiyaning asosiy maqsadi deb bilgan. u fikrlash 

va  harakat  qilish  qobiliyatini  rivojlantirishni  ham  keyingi  o`ringa  qo`yish 

muhim,  deb  hisoblagan.  buning  uchun  bug`inlardagi  eng  oddiy  harakatlar,  eng 

yaxshi  mashqlar  bo`ladi,  chunki  har  qanday  murakkab  harakat  ana  shunday 

oddiy  harakatlardan  tarkib  topadi,  deb  aytadi.  bug`in  gimnastikasini  esa 

harakatli o`yinlar  va qul mehnati tuldirib borishi kerak bo`ladi, deb ta`kidlaydi. 

albatta,  bu  bilan  u  bug`in  mashqlarining  ahamiyatiga  haddan  tashqari  yuqori 

baho  berib  yuborgan  edi, shunga  qaramay  u  ishlab  chiqqan  analitik  uslub  usha 

zamon  gimnastikasi  uchun  muhim  ahamiyat  kasb  etgan  va  keng  qo`llanilgan. 

pestalotstsi-gimnastika  nazariyasi  va  metodikasi  asoschilaridan  biri,  «bug`in 

harakatlari» esa-hozirgi erkin mashqlarning namunasidir. 

 

Russo,  pestalotstsi  va  boshqa  usha  zamon  pedagogikasi 



arboblarining  pedagogik  g`oyalari  g`arbiy  evropa  mamlakatlarining  burjua 

intelligentsiyasi  tomonidan  qullab-quvvatlanar  edi.  bu  sohada  amaliy  ishlar  ilk 

bor  germaniyada  boshlandi.  xviii  asrning  70-yillarida,  ayrim  shaharlarda  yangi 

tipdagi  maktablar-filantropinlar  tuzila  boshlandi,  bu  maktablarda  nemis  milliy 

gimnastikasi yuzaga kela boshladi. 



 

Fit 


(1763-1836) 

va 


gust-mutslar 

(1759-1839 

yillar) 

filantropinlardagi  gimnastikaning  eng  mashhur  rahbarlari  edilar.  ular  ma`lum 

bo`lgan jismoniy mashqlarning hammasidan foydalardilar. fit uch tomlik asarida 

gimnastika  haqidagi  nazariy  va  amaliy  ma`lumotlarni  bayon  qilib  bergan.  u 

mashg`ulotlardan  maqsad-salomatlikni  mustahkamlash,  kuch  va  harakat 

tezligini  rivojlantirish,  qomatning  chiroyli  bo`lishiga  erishish,  aqliy  rivojlanish 

va psixik faoliyatga ko`mak berishdir, deb hisoblardi. fit o`z asarida bir qancha 

qimmatli  metodik  ko`rsatmalar  beradiki,  ular  hanuzgacha  ahamiyatini 

yo`qotmagan  (bular  mashqlarning  ketma-ketligi,  engil  mashqlardan  asta-sekin 

qiyinlariga 

o`ta 

borish 


haqidagi, 

o`quvchilarning 

aktivligi, 

ularning 

mashg`ulotga  qiziqishi,  individual  xususiyatlarini  hisobga  olish  va  boshqalar 

to`g`risidagi ko`rsatmalardir). 

 

Guts-muts 



ko`pgina 

gimnastika 

mashqlarining, 

jumladan 

gimnastika  snaryadlarida  bajariladigan  mashqlarning  texnikasini  ishlab  chiqdi. 

bu mashqlarda harakat shakliga katta ahamiyat beriladi. uning «o`smirlar uchun 

gimnastika»  kitobi  bir  qancha  mamlakatlarda,  keng  tarqalib,  gimnastika 

taraqqiyotiga  yordam  berdi.  unda  turnik,  bruslar,  yakkachupda  bajariladigan 

jungina 

mashqlar 

tasvirlangan 

edi. 


kitobda 

mashg`ulotlar 

vaqtida 

o`quvchilarning o`zaro musobaqalashuvi rag`batlantirilgan, harakatlar ijrosi aniq 

bo`lishiga quyiladigan talablar ishlab chiqilgan edi. 

 

Binobarin, XVIII asr oxirlariga kelib yangi zamon gimnastikasining 



nazariy asoslari ko`zga tashlana boshlaydi. 

 

Milliy gimnastika tizimlarining yaratilishi xix asr boshlariga to`g`ri 



keladiki, bu ijtimoiy talablar oqibati edi. urush qilish usullari bir vaqtda harakat 

qilishni,  komandalarning  aniq  bajarilishini,  jang  maydonida  saflanishlarni  va 

hokazolarni  talab  qilardi.  usha  vaqt  pedagoglari  va  vrachlariga  gimnastika 

yoshlarni  jismoniy  tarbiyalashning  birdan-bir  to`g`ri  uslubi  bo`lib  ko`rinardi. 

komandalarning aniq bajarilishini, jang maydonida saflanishlarni va hokazolarni 

talab  qilardi.  o`sha  vaqt  pedagoglari  va  vrachlariga  gimnastika  yoshlarni 

jismoniy tarbiyalashning birdan-bir to`g`ri uslubi bo`lib ko`rinardi. 



 

XIX  asrning birinchi  yarmiga  kelib gimnastika  taraqqiyotida uchta 

yo`nalish ko`zga tashlana boshladi: 

 


Download 67,76 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish