Gigiyenaning predmeti va metodlari

Zararli  odatlarning  inson  salomatligiga  ta’siri.  Zararli  odatlar  va  ularning  inson 

organizmiga  ta’siri  haqida  mukammal  tushunchalar  berish  jarayonida  quyidagi  asosiy 

masalalarga  e’tibor  qaratiladi:  zararli  odatlarga  berilishning  oldini  olish  bo'yicha  ogoh 

bo‘lish;  ularning  salomatlik  uchun  xavfli  tomonlari;  zararli  odatlar  (chekish,  spirtli 

ichimlik iste’mol qilish, giyohvandlik)ning rо’у berishi va avj olishi; sog’lom organizmni 

narkotiklarga  javob  reaksiyasi,  giyohvandlikning  rivojlanish  bosqichlari;  giyohvand 

shaxsning jismoniy va psixik jihatdan tubanlikka yuz tutishi;

45 

 

profilaktika ishlari, sanitariya xizmati, salbiy xususiyatlarni bartaraf qilish uchun tadbir 

va muhokamalar o'tkazish kabilar. 

         

O’sib kelayotgan yosh avlod salomatligi va turmush tarziga salbiy ta’sir ko‘rsatuvchi 

omillarning  oldini  olish  maqsadida  ta  lim  muassasalari  ma’muriyati  va  tibbiy 

xodimlarning  hamkorlikda  bajaradigan  vazifalaridan  yana  biri  o‘quv-tarbiya  jarayonida 

talabalarga  sog‘lom  turmush  tarzi  to'g'risida  bilim  berish,  ularning  asosiy 

komponentlarini amalga oshirish uchun tegishli ко nikma va malakalarni hosil qilish va 

ularni ijobiy va foydali odatlarga aylantirishdan iborat. Buning uchun dars jarayonida va 

darsdan  tashqari  vaqtlarda,  tarbiyaviy  soatlarda  «Sog'lom  turmush  tarzi»  to'g'risida 

ma’lumotlar  berilishi  lozim.  Jumladan,  sog'lom  turmush  tarzining  nazariy  asoslari  va 

tamoyillari  tarkibiga  Abu  Ali  ibn  Sinoning  sog’lom  turmush  tarziga  oid  qarashlari  va 

fikrlari,  sog’lom  turmush  tarziga  ijobiy  va  salbiy  ta’sir  ko‘rsatadigan  omillar,  sog'lom 

turmush  tarzining  asosiy  ko‘rsatkichlari,  shuningdek,  sog'lom  turmush  tarziga  mehnat  ; 

va  turmush  sharoitlari  ta’siri,  ma’naviyat  va  madaniyatdagi  ahamiyati,  bo‘sh  vaqtni 

to‘g‘ri  tashkil  qilish,  shaxslararo  munosabatlar  va  psixogigiyenani  amalga  oshirish, 

ishchanlik  dinamikasi,  charchash  va  charchashning  oldini  olish  kabi  masalalar  kiradi. 

Sog’lom  turmush  tarzini  shakllantirish  maqsadida  chiniqish,  jismoniy  tarbiya  va 

sportning  o‘rni,  zararli  odatlarning  oldini  olishda  sog’lom  turmush  tarzining  ahamiyati, 

atrof-muhitni muhofaza qilishning inson salomatligiga ta’siri yoshlar ongiga singdiriladi. 

O'quv-tarbiya  jarayonida  sog'lom  turmush  tarzi  to’g’risida  olingan  bilimlar  hayotda 

keng  qo'llanib,  oila  va  mahallada  amalga  oshirilishi  zarurligi,  bunda  ota-ona  hamda 

mahalla  ahli  qo’lidan  keladigan  yordamni  berishlari,  «Sihat  —  salomatlik»  yili  Davlat 

dasturini  amalga  oshirishda  sog'lom  turmush  tarzini  e’tiborga  olishning  zarurligi  ham 

 

e’tiborga molik masalalar hisoblanadi. 

 

Shu bilan birga quyidagilarga ahamiyat berish lozim:   

-  maxsus  mutaxassislar  ishtirokida,  ya’ni,  huquqshunoslar,  psixologlar,  narko-

dispanser  xodimlari  hamkorligida  ta’lim  muassasalarida  giyohvandlik,  SPID  (OITS)  va 

narkotik  moddalar,  chekishning

 

zarari  to'g'risida  tushuncha  berish,  videofilmlar 

ko'rsatish,  ma’ruza,  davra  suhbatlari  tashkil  etish,  kutubxona  va  sinf  xonalarida 

 

shu 

mavzuga oid ko'rgazmalar tashkil etish ijobiy natijalar garovidir;  

-  ta’lim  muassasalari  va  oilalarda  giyohvandlik  va  narkotik  moddalarni  iste’mol 

qilishga moyil o'quvchi-yoshlarni aniqlash, o'rganish va hisobga olish (so'rov varaqalari, 

testlar  vositasida),  o'quvchilarning  bo'sh  vaqtlarini  hisobga  olish,  turli  to'garaklar,  sport 

seksiyalarida qatnashish uchun uslubiy tavsiyalar ishlab chiqish zarur; 

- zararli odatlar va ularning inson organizmiga ta’siri haqida mukammal tushunchalar 

berish,  shuningdek,  ularga  berilishning  oldini  olishda  yoshlarni  ogoh  bo'lishga  chorlash 

ta’lim-tarbiyaning negizini tashkil etmog'i kerak.