Gidrostatik bosim va uning xossalari. Tinch holatdagi suyuqlikning asosiy differentsial tenglamasi

Ichki ishqalanish kuchi suyuqlik harakat qilgan vaqtda hosil bo’ladi va qovushqoqlik xususiyati yuzaga keladi.

Massa kuchlar –ko’rilayotgan suyuqlikning har bir zarrasiga ta`sir qiladi va uning massasiga proportsional bo’ladi.Gidravlikada massa kuchlar ,massaning hajmga nisbatini ifodalovchi ,birlik massaga ta`sir qiluvchi kuchlar sifatida ifodalanadi.

Suyuqliklarga ta`sir qiluvchi asosiy kuchlardan biri gidrostatik bosimdir. Ko’rilayotgan S yuzaga ta`sir qiluvchi R kuch gidrostatik bosim kuchi yoki gidrostatik kuch deyiladi.R kuch ikkala qismiga nisbatan tashqi kuch ,butun hajmga nisbatan esa ichki kuch hisoblanadi.R kuchning S yuzaga nisbati o’rtacha gidrostatik bosim deb ataladi.

Agar S yuzani kichraytirib borib nolga intilsak (S®0) R urt biror chegara qiymatga intiladi.

Bu qiymat A nuqtaga ta`sir qilayotgan bosimdan iborat bo’ladi va u gidrostatik bosim deyiladi.Tinch turgan suyuqlikdagi bosim ikkita asosiy xossaga ega:birinchi xossa-gidrostatik bosim o’zi ta`sir qilayotgan yuzaga normal’ bo’yicha yo’naladi.

Ikkinchi xossasi –gidrostatik bosim ,u ta`sir qilayotgan nuqtada hamma yo’nalishlar bo’yicha bir xil qiymatga ega buni isbotlash mumkin emas.

2).Bosimni o’lchash uchun texnikada quyidagi birliklar ishlatiladi:

Kuch birliklarining yuza birliklariga nisbati bilan ; ; ; PA (Paskal’) = .

2).Suyuqlik ustuning balandliklari bilan.mm suv ustuni ,mm simob ustuni.

3). Kuchning biror miqdorining yuza birliklari ma`lum miqdoriga nisbati yoki suyuqlik ustunining ma`lum sonlari bilan o’lchanadi.

Muvozanat holatdagi suyuqliklarga bosim va og’irlik kuchlari ta`sir qiladi. Bosim suyuqlik egallagan hajmning har xil nuqtasida har xil qiymatga ega shuning uchun bosimni x,u,z koordinatalarining funksiyasi deb qaraymiz.Og’irlik kuchining proeksiyalari rXdV ,rUdV,rZdV ,bo’lsin,

ya`ni

G={rXdV ,rUdV,rZdV}.

Ox o’q yo’nalishda elementar hajmning uOx tekislikda yotgan sirtga R ga teng , unga parallel bo’lgan sirtga , ga teng bosimlar ta`sir qiladi.