Gidrogeologiya va injenerlik geologiyasi asoslari

18.2. TERMAL SUVLAR
Tabiiy  holatda  harorati  37—42°C  va  undan  yuqori  bo‘lgan  suvlar
termal  suvlar  deb  ataladi.  Amaliyotda  harorati  32—100°C  oralig‘ida
bo‘lgan  suvlar  gipotermal,  harorati  100°C  dan  yuqori  bo‘lgan  suvlar
qaynoq suvlar deb yuritiladi. Termal suvlari yuqori haroratga ega bo‘l-
ganligi uchun o‘z tarkibida juda ko‘p miqdordagi kimyoviy elementlar-
ni erigan holda ushlab turish xususiyatiga ega. Termal suvlar yer sathiga
nisbatan ancha chuqurlikda vujudga kelishi va yotganligi hamda asosan
artezian havzalar maydonlarida tarqalganligi tufayli yuqori bosim ostida
bo‘ladi. Shuning uchun bunday maydonlarda o‘tkazilgan burg‘ilash ish-
lari jarayonida ba’zan yer yuzasiga yer osti suvlarining bir necha o‘n,
hatto, 100 metr balandlikka otilib chiqish holatlarini uchratish mumkin.
Termal suvlar mamlakatimiz hududidagi deyarli hamma artezian suv
havzalarida mavjud. Toshkentoldi, Farg‘ona, Sirdaryo, Markaziy Qizil-
qum,  Zarafshon,  Surxondaryo,  Amudaryo  va  Ustyurt  artezian  suv
havzalari shular jumlasiga kiradi. Termal suvlar dunyoning juda ko‘p
mamlakatlarida  (Rossiyada,  Qozog‘iston,  Gruziya,  AQSH,  Fransiya
va b.) elektr energiyasi olish va uylarni, issiqxonalarni isitish maqsad-
larida hamda katta miqdorda kimyoviy moddalarni (yod, brom, oltin-
gugurt va har xil tuzlarni) ajratib olishda qo‘llaniladi.

---

2 3 8