Gidroenergetik qurilmalar elektr qismi, rele himoyasi va avtomatikasi

S
nom
 
YuK 
chulg’amdan  OʻK  chulg’amga  uzatilishi  va  aksincha  boʻlishi  mumkin.  Ikkala 
rejimda  umumiy  chulg’amda  toklar  farq 
I
O’
-I
Yu
=k
foy
I
O’
  oʻtadi,  shuning  uchun 
ketma-ket  va umumiy chulg’amlar  tipaviy quvvat bilan  yuklangan boʻladi, bu esa 
ruxsat etiladi. 
Transformatorli  rejimlarda  (2.7-rasm  d,e)  quvvatni  PK  chulg’amdan  OʻK 
chulg’amiga yoki YuK ga uzatish mumkin. PK chulg’amini S
tip
, dan ortiq yuklash 
mumkin emas. Rejim PK-YuK yoki PK-OʻK ning ruxsat etilish sharti:  
 
tip
foy
tip
PK
S
k
S
S


,
 
(2.13) 
 
Agar  PK  dan  OʻK  ga  transformatsiyalanadigan  boʻlsa,  unda  umumiy 
chulg’am shu quvvat bilan yuklangan va ketma-ket chulg’am yuklanmagan boʻlsa 
ham YuK dan OʻK ga qoʻshimcha quvvat uzatilishi mumkin boʻlmaydi. 
Transformatorli rejimda (2.7- rasm, f) 
tip
S
 quvvatni PK chulg’amdan YuK ga 
uzatishda umumiy va ketma-ket chulg’amlar toʻla yuklanmaydi: 
 
 
Yu
foy
Yu
nom
foy
n
I
k
U
S
k
I
I



0
,
 
 
 
 
(2.14) 
 
shuning  uchun  OʻK  chulg’amidan  YuK  ga  qoʻshimcha  ma’lum  miqdordagi 
quvvatni uzatish mumkin (2.7-rasm, g ga berilgan tushuntirishni qarang). 
Kombinatsiyalashgan  rejimda  quvvatni  avtotransformatorli  yoʻl  bilan  YuK

OʻK 
avtotransformatorli  yoʻl  PK

OʻK  bilan  uzatilgan  (2.7-rasm,  f)  ketma-ket 
chulg’amdagi tok 
 
Yu
Yu
Yu
Yu
KK
U
Q
P
I
I
2
2



,  
 
 
 
(2.15) 
 

---

 
52 
bunda P
Yu
, Q
Yu
 – YuK dan OʻK ga uzatiladigan aktiv va reaktiv quvvatlar. 
Ketma-ket chulg’am yuklanishi: 
 
foy
Yu
O
Yu
Yu
Yu
Yu
KK
O
Yu
KK
k
S
U
U
U
Q
P
I
U
U
S






)
(
)
(
'
2
2
'
, 
 
(2.16) 
Bundan shu narsa koʻrinadiki, nominal quvvat 
S
B 
= S
NOM
 ni uzatganda ham 
ketma-ket chulg’am oʻta yuklanmaydi. 
Umumiy  chulg’amdagi  toklar  avtotransformatorli  va  transformatorli 
rejimlarda bir tomonga yoʻnalgan: 
)
(
)
(
0
T
a
Yu
I
I
I


,   
 
 
 
(2.17) 
 
Umumiy chulg’am yuklamasi 
 
)
(
)
(
)
(
0
'
T
a
O
um
I
I
U
S


,   
 
 
(2.18) 
 
Toklar miqdorini oʻrniga qoʻyib va tegishli oʻzgartirishlardan soʻng quyidagi 
natijani olamiz: 
 
2
2
)
(
)
(