Gidroekologiya

I. Oligotrofdan evtrofgacha bo’lgan ko’llar. Ular o’z navbatida 5 ta kenja kenja guruhga 
bo’linadi: 
•  Ultra-oligotrof ko’llar – bu kenja guruhga kiruvchi ko’llar juda chuqur (100 m dan ortiq), 
tektonik yoki vulqon harakati tufayli paydo bo’lgan. Suvi sovuq, kislorodga boy. Gulli 
o’simliklar, plankton, bentos kam. Bu guruhga Ladoga, Teletsk, Baykal, Sarez, Iskandarko’l 
ko’llari misol bo’ladi. 
•  Oligotrof ko’llarga tektonik, vulqon yoki muz erroziyasi sababli hosil bo’lgan ko’llar kiradi, 
chuqurligi 100 metrgacha, suvi sovuq, kislorodga boy gidrobiontlar ancha yaxshi 
rivojlangan. Bu guruhga Kvkaz, O’rta Osiyo, Oltoyning tog’ mintaqasida joylashgan ko’llar 
kiradi. Masalan Sarichelak, Marxako’l. 
•  Mezotrof ko’llar kelib chiqishi boyicha muzliklar eroziyasi tog’ jinslarining to’planishi kabi 
karayonlarga bog’langan, chuqurligi 20-30 m atrofida suvi toza. Bunday ko’llar yuqori tog’ 
tog’ mintaqalarida (masalan, Zorko’l, Sonko’l, va Rus tekisliklari, Sibir va Uzoq Sharqning 
ko’llari kiradi) uchraydi. 
•  Evtrof  ko’llar uncha chuqur bo’lmaydi (10-20  m) past tekisliklarda joylashgan, daryo yer 
osti va oqava suvlarni to’planishidan yuzaga kelgan. Suv ko’l tubigacha isiydi, lekin, ko’l 
tubida kislorod kam, loy-loyqa tim qora rangli. Gulli o’simliklar, plankton va bentosga va 
baliqlarga boy. Bu guruhga Arnasay, Sariqamish, Zaysan, Xanka kabi ko’llar misol bo’la 
oladi.   
•  Evtrof kichik ko’llar uncha chuqur emas (6-7 m gacha) organic modda va qoldiqlarga boy 
ko’l tubi qora loyqali, kislorod kam shu sababli qishda o’lat kasalligi kuzatiladi. Ko’l 
chetlarida qalin qamish qo’g’azor suvda gulli o’simliklar ko’p, hayvonlar kam.  
Bu guruhga Bekobod-Dalvarzin ko’llari misoldir.