Gidravlika va issiqlik texnikasi фанидан топшириқлар. I.Қуйидаги саволларга ёзма жавоб беринг

Atom elektr stansiyasining ishlashi

Atom reaktori, boshqariladigan zanjirli yadro reaksiyasi kechadigan va reaksiya bir me'yorda saqlab turiladigan qurilma. U kastrulkasimon zanglamaydigan idish bulib. Uning ichiga issiqlik ajratuvchi elementlar, boshqarish sterjenlari, sovitkich modda hamda neytronlarni qaytargich ma'lum tartib qoida bo‘yicha joylashtiriladi. Issiqlik ajratuvchi elementlar shaxmat tartibida, neytronlarni qaytargichlar (grafit) ichki devori reaktorning sirti bo‘ylab joylashtiriladi. Sovitkich vazifasini og‘ir suv, suyuq metal va suyultirilgan gaz (vodorod, geliy) bajaradi. Og‘ir suv o‘z navbatida neytronlarni susaytirgich vazifasini ham o‘taydi. Boshqarish sterjenlari neytronlarn yetishmaydigan kimyoviy elementlardan va lantanoidlar guruxidagi elementlar qotishmalaridan tayyorlanadi va ularning asosiysi reaktor qozoni markaziga qolganlari issiqlik ajratkich elementlari guruxi o‘rtasiga shaxmat tartibida joylashtiriladi.

Bu sterjenlar yuqoriga ko‘tarilgan sayin zanjirli yadro reaksiyasi jadallashib boradi va reaktorda juda ko‘p miqdorda issiqlik ajralib chiqadi. Bu issiqlikni tashqariga birinchi berk konturda majburiy ravishda nasoslar yordamida aylanadigai sovitkich (suv, suyuq, metall, suyultirilgan gaz) chiqaradi. Sovitkichdagi issiqlik miqdori shu darajada yuqori bo‘lganligidan u to‘g‘ri bug‘- generatoriga uzatiladi.

Bug‘ generatorida hosil qilingan quruq qizdirilgan bug‘ yuqori bosimli bug‘ turbinasiga yunaltiriladi.

Ish bajarib bo‘lgan va ma'lum darajada bosimi, temperaturasi pasaygan bug‘ yuqori bosimli bug‘ turbinasining chiqishidan olinib separator va bug‘ qizdirigich orqali ko‘p bosqichli past bosimli bug‘ turbinasiga yo‘naltiriladi. Umuman olganda, AES ning-oxirigi berk konturida kechadigan jarayonlar

AES larniki kabidir. AES lar bir, ikki va uch konturli bo‘ladi. Bir konturli AES suv bug‘i atom reaktorida xosil qilinadi va unda radiaktiv moddalar bo‘lishi mumkin. Birnnchi berk konturidagi radiaktiv moddalarning ikkinchi konturga utish extimoli yo‘q. Birinchi konturdagi sovitkich ikkinchi berk kontur uchun issiqlik manbai vazifasini bajaradi. Ko‘pchilik ikki konturli AES larning birinchi konturida issiqlik tashuvchi vazifasini og‘ir suv (issiqlik neytronlarida reaksiya borganda) va suyuq natriy (gaz neytronlarida reaksiya borganda) bajaradi: uch konturli AES da birinchi va ikkinchi konturlardagi issiqlik almashtirigich (sovitkich) vazifasini suyuq natriy, uchinchi konturda esa oddiy suv bajaradi.