|
Gidravlik turbina
Gidravlik turbina, gidroturbina — suyuklik oqimi (mas, dare suvi) yordamida ishlaydigan
turbina. Ishlash tarziga qarab, G. t. faol turbina (suv oʻz tabiiy okimi bilan taʼsir qiladi) va
reaktiv turbina (suv bosim ostida beriladi)ga; tuzilishi boʻyicha vertikal va gorizontal xillarga
boʻlinadi. Faol G.- t. lar ichida kovsh (choʻmich)li turbinalar keng tarqalgan. Reaktiv G. t. lar
suv oqimi yoʻnalishi boʻyicha oʻqaviy va radial-oʻqaviy turbinalarga boʻlinadi. Yirik G. t. ish
gʻildiragining diametri 10 m ga yetadi, quvvati 500 MVt dan oshadi. G. t. dan gidroelektr st-
yalarda generatorlarni harakatlantirish uchun foydalaniladi.
5 - suv kiradi
Gidroturbina, suv turbinasi —suvning mexanik energiyasi hisobiga valga aylanma harakat
beradigan parrakli gidravlik dvigatel. Asosan GES larda elektr generatorlarki harakatga
keltirish uchun qoʻllaniladi. Ishlash tarziga kura G. faol (aktiv) va (reaktiv) xillarga, ish gʻildiragi
valining joylashtirilishiga koʻra, vertikal, gorizontal va qiya oʻrnatiladigan xillarga boʻlinadi.
G.ning asosiy ish organi ish gʻildiragi. Faol G.da suv erkin oqimda ish gʻildiragiga soplo orqali,
reaktiv G.da esa suv bosim ostida yoʻnaltiruvchi apparat orqali beriladi. Faol G.da ish
gʻildiragiga keladigan va undan chiqadigan suv bosimi bir xilda (atmosfera bosimiga teng)
boʻladi. Reaktiv G.da ish gʻildiragiga beriladigan suv bosimi atmosfera bosimidan ortiq, undan
chiqadigan suvning bosimi esa atmosfera bosimidan ortiq yoki kam boʻlishi mumkin. Suv
oqimining ish gʻildiragiga taʼsiri yoʻnalishi boʻyicha reaktiv G. oʻqaviy va radial-oʻqaviy xillarga,
quvvatni rostlash usuli boʻyicha bir marta rostlanadigan va ikki marta rostlanadigan xillarga
boʻlinadi. Faol G. koʻpincha kovshli qilib tayyorlanadi. Ular parsial va noparsial xillarga
boʻlinadi. Parsial G.da suv ish gʻildiragiga bir yoki bir necha soplolar orqali keltiriladi va unda
bir vaktning oʻzida ish gʻildiragining bir yoki bir necha parragi ishlaydi. Noparsial G.da suv
bitta halqasimon oqimda beriladi va ish gʻildiragining barcha parraklari bir vaqtda ishlaydi.
Yirik G.lar tezlikni avtomatik rostlash qurilmalari bilan jihozlanadi. Gidroakkumulyatsiya elektr
stansiyalari va koʻtarilish suv elektr stansiyalarida nasos rejimida ham, turbina rejimida ham
ishlaydigan nasos-turbina hamda dvigatel rejimida ham, generator rejimida ham ishlaydigan
dvigatel-generatordan tashkil topgan gidroagregatlar qoʻllaniladi. Yangi G.ni yaratishdagi
asosiy omillar: quvvatni oshirish, G.ni takomillashtirish, sifatini yaxshilash, uskunalarning
puxtaligi va koʻpga chidamliligini oshirish va b.
Gidruturbina turlari
Pelton turbinasi
Suv energiyasini (kinetik va potentsial suv energiyasini) mexanik energiyaga aylantiradigan
impuls turbinasi. Keyinchalik bu mexanik energiya elektr alternator yordamida elektr
Gidroturbina
energiyasiga aylantirilishi mumkin. Ushbu turdagi turbina 1880-yilda Lester Pelton tomonidan
yaratilgan. U ancha sodda dizaynga ega. Katta aylana disk, g'ildirak atrofida teng ravishda
joylashgan chelaklar deb nomlanuvchi chashka shaklidagi pichoqlar o'rnatilgan. Odatda,
chelaklar disk atrofida juft bo'lib joylashtirilgan bo'ladi.
Kaplan turbinasi
Bu bir necha o'n metrgacha bo'lgan kichik suv sathlari uchun ishlatiladigan gidravlik reaktiv
turbinadir. Oqim har doim bo'lagnligi uchun ko'proq energiya olish mumkin. U 1913-yilda
avstriyalik professor Viktor Kaplan tomonidan ixtiro qilingan.
Frensis turbinasi
Gidroelektr energiyasini ishlab chiqarish uchun dunyoda eng ko'p ishlatiladigan
elementlardan biri. U Jeyms B. Frensis tomonidan ishlab chiqarilgan va reaktsiya va aralash
oqim orqali ishlaydigan turbo mashinadir. Ular turli xil sakrash va oqimlarni berishga qodir va
ikki metrdan bir necha yuz metrgacha bo'lgan nishablarda ishlaydigan gidravlik turbinalardir.
Gidrogenerator
OʻzME
. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
Ushbu maqola
chaladir
. Siz uni
boyitib, (https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Gidravli
k_turbina&action=edit) Vikipediyaga
yordam berishingiz mumkin.
Bu andozani
aniqrogʻiga
almashtirish kerak.
"
https://uz.wikipedia.org/w/inde
x.php?
Yana q.
Adabiyotlar
Soʻnggi tahrir 3 oy avval MalikxanBot
tomonidan amalga oshirildi
title=Gidravlik_turbina&oldid=28
40156
" dan olindi
Do'stlaringiz bilan baham: |
